In Corporaties in Beeld: 2021 voert Finance Ideas een analyse uit van de jaarrekeningen van de 100 grootste woningcorporaties. De auteurs Johan Conijn en Jelmer Dioncre concluderen dat de corporaties er financieel gezond voor staan, maar dat bij ruim de helft van de corporaties het duurzaam verdienmodel onder druk staat. Volgens hypotheekadviseur Jan Groot kan de woningcrisis niet met conservatief beleid worden opgelost. De corporaties moeten financieel scherper aan de wind zeilen. Johan Conijn reageert. 

In deze rubriek laten we deskundigen of belanghebbenden reageren op ideeën uit verkiezingsprogramma's. De PvdA pleit voor de bouw van sociale koopwoningen tot 250.000 euro voor huishoudens met een inkomen tot 1,5 keer modaal. Toekomstige overwaarde zal terugvloeien naar de samenleving, garandeert Sofyan Mbarki. Peter Boelhouwer, hoogleraar woningmarkt aan TU Delft, juicht de bouw van sociale koopwoningen toe, maar de KoopGarant-regeling biedt volgens hem een betere oplossing.

In deze rubriek laten we deskundigen of belanghebbenden reageren op ideeën uit verkiezingsprogramma's. GroenLinks wil jonge wijkbewoners voorrang geven op maximaal een kwart van de nieuwbouwwoningen. In alle categorieën, ook in de sociale huursector, zegt lijsttrekker. Rutger Groot Wassink. Erik Gerritsen, voorzitter directieraad Ymere, vindt het geen oplossing. Liever werkt hij met meer mensen aan minder regels en minder procedures.

In deze rubriek laten we deskundigen of belanghebbenden reageren op ideeën uit verkiezingsprogramma's. De VVD wil woningdelen bevorderen. De huidige stringente buurtquota moeten plaatsmaken voor een leefbaarheidstoets, meent kandidaats-raadslid Myron von Gerhardt. Hester van Buren zegt ja tegen de VVD. Met een voorbehoud: herintroduceer het vriendencontract alleen voor woningcorporaties.

In deze rubriek laten we deskundigen of belanghebbenden reageren op ideeën uit verkiezingsprogramma's. D66 wil meer snelheid in de bouw van nieuwe woningen. De gemeente moet minder kleinschalig denken, duidelijke prioriteiten stellen en niet tijdens het spel nog eens de regels wijzigen. De NEPROM is blij met die houding, maar het is voor hen niet voldoende. Ze zien graag een einde aan allerlei puur gemeentelijke bouweisen.

De jaarlijkse huurverhoging is een feit, maar het debat erover gaat door. De recessie als gevolg van de uitbraak van Covid-19 brengt veel huurders in problemen. De onzekere economische omstandigheden maken het voor Zeno Winkels, directeur van de Woonbond, niet meer dan logisch die verhoging achterwege te laten, maar verhuurders - waaronder de corporatiesector - zijn daartoe niet bereid. “De prijs van huurbevriezing is te hoog. Bovendien profiteert de helft van de huurders niet van een dergelijke maatregel”, zo verklaart Leon Bobbe, directievoorzitter van Woonstichting de Key.

De regio Amsterdam kampt met een groot woningtekort. Binnenstedelijk bouwen biedt onvoldoende soelaas; dus ook aan de rand van Amsterdam moet stadsuitbreiding plaatsvinden, vindt auteur en echte Noorderling Bas Kok. Hij pleit voor een nieuw stadje op de grens van Amsterdam, Landsmeer en Waterland. Laura Bromet, Kamerlid voor GroenLinks en oud-wethouder van Waterland, moet daar niet aan denken. “Het middeleeuwse landschap tussen Amsterdam en Purmerend verdient onverminderd onze bescherming.”

Corporaties moeten benedenwoningen in bezit houden speciaal voor ouderen, zo zegt Wil van Soest, fractieleider van de Partij van de Ouderen in de Amsterdamse gemeenteraad. Dergelijke woningen moeten een seniorenlabel krijgen. Stadgenoot ziet daar niks in. Benedenwoningen zijn niet erg populair onder senioren.

De jongste prestatieafspraken voorzien in een bouwproductie van 2.500 sociale huurwoningen en netto-groei met 750 woningen per jaar. Voor PvdA-oudgediende Bouwe Olij hoeft het allemaal niet als dat tot huurverhogingen en woningverkoop noodzaakt. “Laat dan de komende twee jaar verkoop, liberalisatie en de nieuwbouw maar eens zitten en voer actie tegen de Verhuurderheffing.” Jolanda Donderwinkel, directeur strategie en portefeuille van Stadgenoot, volgt zijn advies niet op. “We kunnen het gewoon niet maken om de handdoek in de ring te gooien.”

Bij de transformatie van Amstel III moeten woningzoekenden uit Zuidoost met voorrang in aanmerking komen voor een nieuwbouwwoning. “Dat is in het belang van de gemeenschap. Dan kan die zich verder ontwikkelen”, zo zegt stadsdeelbestuurder Dirk de Jager (GroenLinks). Voor Hester van Buren, bestuursvoorzitter van Rochdale, past voorrang voor buurtbewoners niet bij een inclusief Amsterdam.

De woningnood in de metropoolregio is groot. Kunnen gemeenten niet zelf (tijdelijke) woningen bouwen? PvdA-wethouder Thijs Kroese van Purmerend voegt de daad bij het woord. Zijn gemeente investeert miljoenen in de bouw van een paar honderd tijdelijke woningen. Het Amsterdamse VVD-raadslid Hala Naoum Néhmé vindt dat geen gemeentelijke taak. “De gemeente moet de kaders scheppen waarbij anderen hun kerntaken kunnen waarmaken.”

Woningnood en woningbouw zijn een belangrijk thema bij de Statenverkiezingen in Noord-Holland. Moet er toch niet wat vaker in buitengebieden worden gebouwd? VVD-lijsttrekker Cees Loggen wil in de toekomst minder streng zijn. Mits sprake is van een reële woningvraag en extra investeringen in natuurkwaliteit. Hij vindt Zita Pels, lijsttrekker van GroenLinks tegenover zich. Zij gelooft heilig in de meerwaarde van binnenstedelijke woningbouw.

Raakt de stad door het toenemende aantal expats uit balans? SP-fractievoorzitter Erik Flentge vindt van wel en pleit voor maatregelen. Maar dat is tegen het zere been van D66-fractievoorzitter Reiner van Dantzig. “We moeten onze uit het buitenland afkomstige werknemers, vaak mensen met een heel gewoon inkomen, niet tot zondebok maken.”

Huurders in de sociale sector met een inkomen vanaf tweemaal modaal moeten in één keer een huur tot aan de liberalisatiegrens betalen, zo heeft de regeringscoalitie in een motie vastgelegd. De oppositie vindt dat maar niks. Volgens PvdA-kamerlid Nijboer is zo’n maatregel asociaal en oneerlijk. En het is volgens hem juist goed als mensen met een wat hoger inkomen in bepaalde wijken blijven wonen.

Duizenden Amsterdammers verlaten de stad om in goedkoper en groter te gaan wonen. Daardoor ontstaat tot ver buiten de hoofdstad woningschaarste. Achttien gemeenten in Noord-Holland willen daarom 40.000 extra woningen bouwen. Hun woordvoerder is wethouder Jelle Beemsterboer van Schagen. Volgens gedeputeerde Joke Geldhof is er geen gebrek aan locaties. Zij wil vooral dát er wordt gebouwd. Daar stokt het.

De bouw van kleine stadsappartementen maakt wonen betaalbaar, zegt Peter Heuvelink, directeur Noordwest van AM. En als zo’n woning extra hoogte heeft en extra voorzieningen biedt, dan kan het heel comfortabel aanvoelen. Friso de Zeeuw bestrijdt de trend dat eenpersoonshuishoudens klein willen wonen. Volgens hem gaan we van al die kleine woningen nog ontzettend spijt krijgen.

Veel sociale huurders wonen te groot, te krap of in een te dure of te goedkope woning. Met bijbouwen is dat niet meer op te lossen, is de conclusie van de 23 corporaties, inclusief vijf Amsterdamse. Zij hebben een voorstel ontwikkeld om woningen effectiever te gebruiken: Passend wonen. Minke Kolstein van Ymere licht het plan toe. Paulus Jansen, directeur van de Woonbond, heeft principiële bezwaren tegen het voorstel.

De verduurzaming van sociale huurwoningen stuit regelmatig op bezwaren van huurders. Bernard Wientjes, voorzitter van De Bouwagenda, pleit voor verleiding van huurders. Corporaties moeten woningen verbeteren zonder huurverhoging. Voor Marien de Langen, bestuurder van Stadgenoot, is dat geen begaanbare weg.

De Amsterdamse woningvoorraad moet sneller verduurzaamd. GroenLinks-raadslid Jasper Groen wil meer tempo maken in het aardgasvrij maken van wijken en buurten. Forum voor Democratie werkt daarentegen liever aan een beter leefklimaat voor de bewoners. “De zogenaamde energietransitie is een door big business gepushte hype”, meent raadslid Anton van Schijndel.

Het Economisch Instituut voor de Bouw voorspelt een nijpend tekort aan woonruimte. “Overal blijven de bouwplannen achter bij de woningbehoefte”, zegt EIB-directeur Taco van Hoek. Hij is daarom voorstander van woningbouwprojecten in landbouwgebieden bij steden, juist ook om meer variatie te krijgen. “Dat gaat in Amsterdam niet gebeuren”, meent Marjolein Moorman, lijsttrekker PvdA Amsterdam. “We moeten onze groene scheggen behouden voor volgende generaties.”

Amsterdammers moeten voorrang krijgen op de Amsterdamse woningmarkt, zo vindt SP-lijststrekker Laurens Ivens. "Amsterdam is niet van de beleggers, maar van de mensen", luidt zijn credo bij de komende verkiezingen. Anderen, zoals D66-lijsttrekker Reinier van Dantzig, willen juist vasthouden aan die toegankelijke stad. "Wij willen geen hek om de Amsterdamse woningmarkt."

Amsterdam wil dat 80 procent van de nieuwbouw uit 'betaalbare' woningen bestaat. Harm Janssen van gebiedsontwikkelaar BPD voorziet dat de verplichte 40/40/20-programmering de bouwproductie zal gaan afremmen, juist nu de stad om nieuwe woningen schreeuwt. Maar voor Boris van der Gijp van Syntrus Achmea getuigt een dergelijke verhouding juist van visie op de stad. Bovendien betalen beleggers op dit moment grif voor huurwoningen.

Er komen ruimere mogelijkheden om onder de aanvliegroutes van Schiphol woningen te bouwen. VVD-wethouder Adam Elzakalai van Haarlemmermeer is blij met de extra bouwmogelijkheden in Rijsenhout of Zwanenburg. Matt Poelmans, vertegenwoordiger van de bewoners in de Omgevingsraad Schiphol, is verklaard tegenstander. “Wij zeggen: het is wonen of vliegen. Dat kan niet op dezelfde plek.”

De Amsterdamse woningbouwcorporaties moeten de komende vier jaar met name woningen bouwen voor studenten, zo meent Marianne Poot, vice-fractievoorzitter van de VVD. Volgens Caroline Nolet, manager Verhuur en Verkoop van Ymere is dat kortzichtig.