De huren in de sociale huursector worden dit en volgend jaar bevroren, zo hebben PVV, VVD, NSC en BBB afgesproken in de onderhandelingen over de Voorjaarsnota. PVV-leider Geert Wilders reageert op X enthousiast. “Erg blij en trots dat de huurstijging voor de sociale huurwoningen voor 2025 en 2026 niet doorgaat en dus worden bevroren.” Bovendien wordt, aldus Wilders, de huurtoeslag als instrument gebruikt om lage inkomens te compenseren voor de stijgende kosten van levensonderhoud. “En ook geweldig dat we een miljard euro hebben gereserveerd voor een boodschappenbonus middels het extra verhogen van de huurtoeslag.”
Corporatiesector verbijsterd
De sector reageert verbijsterd. Corporaties kunnen daardoor de komende jaren tienduizenden minder huizen bouwen. De Nationale Prestatieafspraken (NPA) die de sector eind vorig jaar met het kabinet heeft gemaakt over de investeringen in woningbouw en verduurzaming kunnen de prullenbak in, zo verklaarde Aedes-voorzitter Liesbeth Spies. "Corporaties moeten vandaag gaan bekijken welke projecten ze moeten schrappen, dat kan niet anders."
Zij snapt dat een lagere huur sympathiek klinkt, maar een dergelijke populistische keuze heeft volgens haar een belangrijke schaduwzijde. “Zonder huurverhoging in 2025 en 2026 verdampt tot 2030 maar liefst 53 miljard euro aan investeringscapaciteit. Dit betekent dat de nieuwbouw van 185.000 huurwoningen of de isolatie van honderdduizenden bestaande woningen niet kan doorgaan. In de Nationale Prestatieafspraken hebben we zorgvuldig gezocht naar een evenwicht tussen betaalbare huren en de ruimte om te investeren voor toekomstige huurders. Daar staat ook de handtekening van het kabinet onder, maar de coalitie kiest ervoor eenzijdig de afspraken op te zeggen die voor heel veel mensen in dit land belangrijk zijn. Daar kan ik niet bij", aldus Spies. Aedes kondigde aan te onderzoeken of via de gang naar de rechter nog een stokje kan worden gestoken voor het achterwege laten van de huurverhoging.
De Amsterdamse corporaties spreken van 'een nachtmerrie'. Door het uitblijven van huurverhoging stagneren de inkomsten, terwijl de kosten voor onderhoud, renovatie en verduurzaming verder oplopen. Ook heeft de huurbevriezing invloed op de leencapaciteit. "In tijden van een wooncrisis zijn zowel betaalbare huren, als genoeg investeringscapaciteit voor corporaties nodig", zegt Anne-Jo Visser, directeur van de Amsterdamse Federatie van Woningcorporaties. "Deze beslissing heeft ingrijpende gevolgen voor woningzoekenden in Amsterdam. Die hebben het al moeilijk met het vinden van een woning en dat wordt bij afnemende investeringen nog veel lastiger." De keuze van coalitie raakt, aldus Visser, ook de zittende huurders. "Ook bestaande huurders worden hard getroffen, omdat er veel minder geld overblijft voor onderhoud, renovaties en verduurzaming. Huurders in woningen die het hardst toe zijn aan een onderhoudsbeurt worden zo zwaar gedupeerd." De Amsterdamse corporaties moeten nog in detail onderzoeken wat de precieze gevolgen zijn voor de financiële huishouding de komende jaren.
Projectontwikkelaars zien de bui al hangen. Tijdens de Woontop vorig jaar is de afspraak gemaakt dat 30 procent van de nieuwbouw uit sociale huur moet bestaan. "Als de sociale huurwoningen door afnemende investeringscapaciteit wegvallen, dan moeten bouwplannen opnieuw worden bekeken. Dat kost tijd en zorgt voor vertraging'', zo verklaart directeur Minhas van de Neprom.
Huurexplosie voorkomen
De Woonbond is blij met de stap van het Kabinet-Schoof. Vorig jaar staakten zij de onderhandelingen met minister Keijzer vanwege een dreigende huurverhoging met 5 procent. "Twee jaar huurbevriezing is een groot succes voor huurders. Daarmee wordt een huurexplosie voorkomen", aldus de Woonbond in een schriftelijke reactie. Wel vindt de bond dat de belastingdruk bij corporaties omlaag moet, zodat ze voldoende sociale huurwoningen kunnen bijbouwen. [BP]
(de tekst is voor het laatst aangepast op woensdag 16 april om 17.26 uur)