Woningcorporaties en organisaties van huurders zijn zwaar teleurgesteld over het regeerakkoord. De woningmarkt gaat niet beter functioneren, zo vrezen zij. Voor de huursector dreigt een investeringsstop. Terwijl de huurders financieel worden uitgekleed.
"De corporaties zijn er de afgelopen tijd onvoldoende in geslaagd hun rol duidelijk te maken. Nu worden we afgerekend op ons slechte imago," zo zegt een woordvoerder van Stadgenoot. De onzekerheid over de precieze uitleg van het regeerakkoord is groot. "Mogen we straks geen koopwoningen meer realiseren? Is de aanbieding van woningen voor de vrije sector uitgesloten? We moeten de uitwerking afwachten, maar bij een strikte uitleg van de woorden in het Regeerakkoord lijkt de ruimte daarvoor heel gering."
Stadgenoot ziet wel positieve elementen in het kabinetsvoorstel. Het scheefwonen wordt aangepakt. En het puntenstelsel ondergaat een vereenvoudiging. Voortaan is de WOZ-waarde leidend. Maar de vrees is groot dat de sector in de toekomst niet over voldoende middelen beschikt om te kunnen investeren in nieuwbouw, woningverbetering of leefbaarheid. "Met de bouw van koopwoningen verdienen we geld om nieuwe investeringen te doen. Als dat niet meer is toegestaan en we ook nog eens een omvangrijke heffing moeten betalen, dan komen onze investeringen tot stilstand. Dan hebben we geen geld mee voor verbetering van de leefbaarheid in de wijken. En houden onze investeringen in de woningvoorraad op."
Hans van Harten, directeur van de Amsterdamse Federatie van Woningcorporaties, is 'ziek' van het regeerakkoord. Ook hij vreest een investeringsstop. "De corporaties krijgen een gigantische heffing opgelegd. Die groeit door het regeerakkoord van 800 miljoen euro naar 1,3 miljard euro in 2014 en stijgt door naar 2,0 miljard in 2017. We kunnen daar in 2014 nog geen kwart van terugverdienen. Dat betekent dat er geen geld meer beschikbaar is voor investeringen. En dan hebben we het echt niet alleen over nieuwbouw. Dan is er ook geen geld meer voor regulier onderhoud." Terwijl het kabinet, zo staat elders in het regeerakkoord, graag een 'green deal' wil sluiten met de corporaties over woningisolatie en energiebesparing. "Waar moeten we dat van betalen? Dat gaat niet."
Ronald Paping, directeur van de Woonbond, heeft evenmin een goed woord over voor de plannen van het kabinet Rutte-Asscher. Hij mist het evenwicht. "Huurders moeten fors meer huur betalen. Zij worden zwaar getroffen in hun portemonnee, maar dat leidt niet tot de voor de woningmarkt zo noodzakelijke investeringen." Paping hoopt dat de politiek nog bij zinnen komt. "In Wonen 4.0 hebben we verdere marktwerking op de huurmarkt nadrukkelijk gekoppeld aan de stapsgewijze afschaffing van de hypotheekrenteaftrek, extra investeringen om woningtekorten op te heffen en een robuuste woontoeslag. Een plan met een groot draagvlak, maar het nieuwe kabinet heeft daar uiteindelijk niet voor gekozen."
Ook de Huurdersvereniging Amsterdam (HA) heeft met grote zorg kennis genomen van het regeerakkoord. Zij vreest dat voor de gewone Amsterdammer wonen in Amsterdam in de toekomst onbetaalbaar wordt. De huurprijzen gaan enorm stijgen, omdat zij gekoppeld gaan worden aan de grillen van de markt: niet de kwaliteit, maar de WOZ-waarde bepaalt de huurprijs. De huur van vrijkomende woningen in de gewilde delen van de stad gaan sky-high, lage inkomens kunnen alleen nog maar in de slechte randen van de stad terecht. De al zichtbare segregatie van de stad zal, zo vreest de HA, enorme proporties aannemen.
Verheugd is de vereniging over het duidelijk streven van het kabinet de aansturing van de corporaties weer in handen te geven van de gemeente. Van Harten heeft daar op zijn beurt twijfels over. "Sinds de verzelfstandiging hebben de Amsterdamse corporaties goed met de gemeente samengewerkt. Het kabinet kiest voor een breuk met die traditie. Wij vinden dat niet verstandig. Een gemeente dient altijd verschillende belangen. Het heeft ook een grondbedrijf. Straks worden corporaties nog verplicht bouwgrond af te nemen."