Het nieuwe regeerakkoord hing 13 november als een slagschaduw over 'De Ontmoeting', de jaarlijkse bijeenkomst van de Amsterdamse corporaties. De verhuurderheffing gaat dramatisch uitpakken voor de corporaties en hun huurders, zo was de boodschap. De corporaties worden leeggeplukt door het Rijk, veel huurders gaan fors meer betalen, investeringen in nieuwbouw en renovatie lopen dramatisch terug waardoor nog meer bouwbedrijven het loodje zullen leggen.
Volgens Hans van Harten, de directeur van de AFWC, zet het kabinet Rutte-Asscher 'de bijl in de sociale huursector'. Van Harten stelde dat de corporaties de heffingen die zij door Den Haag opgelegd krijgen, nooit kunnen betalen uit de extra huuropbrengsten. Het totaal aan heffingen loopt in deze regeerperiode op tot 2 miljard euro in 2017 voor alle sociale verhuurders. De Amsterdamse corporaties moeten daarvan een kleine 220 miljoen betalen. Van Harten rekende voor dat zelfs bij een maximale doorberekening van de nieuwe huurruimte de Amsterdamse corporaties tegen die tijd theoretisch hoogestens 190 miljoen aan extra huuropbrengsten kunnen genereren.
Maar dat is volgens hem puur theorie. Daarbij wordt geen rekening gehouden met de betaalbaarheid van de woningen of aanbiedingsafspraken tussen gemeente en corporaties. Van Harten wijst er op dat het regeerakkoord niets zegt over de betaalbaarheid voor huurders. Daarbij leidt een groter beroep op de huurtoeslag weer tot nog hogere heffingen.
Volgens Van Harten legt Rutte II eenzijdig de rekening neer bij de huursector. Het puntenstelsel wordt vervangen door een maximale huur van 4,5 procent van de WOZ-waarde. Dat leidt in Amsterdam tot fors hogere aanvangshuren. Bestaande scheefwoners worden in de woorden van Stadgenoot-bestuurder Gerard Anderiesen 'uitgerookt': de normale huurverhoging bestaat uit de inflatieverhoging plus anderhalf procent, terwijl inkomens tussen de 34.000 en 43.000 euro jaarlijk 2,5 procent extra en betalen en inkomens boven de 43.000 euro zelfs 6,5 procent boven inflatie. Dat is dus een huurverhoging van bijna 10 procent per jaar totdat de nieuwe maximale huurgrens is bereikt.
Van Harten pleit voor een gezamelijke lobby van alle Amsterdamse woonpartijen richting Den Haag. Maar of de Huurdersvereniging Amsterdam (HA) daarvoor voelt is de vraag. De verhoudingen zijn zo verstoord dat de HA niet eens wilde deelnemen aan het debat tijdens de Ontmoeting.
"Geen nieuwbouw meer"
Rochdale-bestuurder René Grotendorst schetste wat de verhuurderheffing betekent voor zijn corporatie, een van de armere van Amsterdam. Op basis van de woningvoorraad kan Rochdale in 2017 een heffing verwachting van 32 miljoen euro. Grotendorst verwacht dan ook nog een heffing van 6 miljoen te betalen aan het CFV - onder andere vanwege Vestia. Die uitgaven kan Rochdale nooit opvangen met extra huuropbrengsten. Dit te meer daar Rochdale veel bezit heeft in Zuidoost, waar de huren niet meer mogen stijgen gelet op de nieuwe woz-gebaseerde huurgrens. Aan het verhogen van huren zit bovendien een grens; huurders moeten het wel kunnen betalen.
FINANCIËLE PROGNOSE ROCHDALE
Het nakende kastekort kan Rochdale niet compenseren met een soberder organisatie en meer woningverkoop. Grotendorst voorziet een toekomst waarin de corporatie soberder onderhoud gaat plegen, stopt met wijkmeesters en andere beheermaatregelen, goedkoper gaat renoveren en stopt met nieuwbouw. "Het lastige is dat je die effecten, anders dan bij de zorg, langzaam zult gaan merken."