De vrije huursector groeit in de Metropoolregio Amsterdam. Een substantieel gedeelte van de nieuwbouw bestaat er inmiddels uit. De huurprijzen zijn de afgelopen jaren enorm opgelopen. Feiten uit het WiMRA-onderzoek over de vrije huursector, van voor de coronacrisis.

De tijd dat huurwoningen in de vrije sector voornamelijk in Amsterdam werden gebouwd is voorbij. Ook in de regio staan woningzoekenden in de rij voor een middelduur huurappartement, wellicht bij gebrek aan alternatief. De komende jaren lijkt er een verruiming van het aanbod te komen. Met dank aan de gemeentebesturen. Zij eisen namelijk steeds vaker een flink aandeel middensegment huurwoningen in de bouwprogramma’s.

Minister Ollongren gaat de huurverhogingen in de vrije sector maximeren. De maximale jaarlijkse verhoging wordt inflatie + 2,5%. Ze wil ook een opkoopbescherming invoeren en het mogelijk maken tijdelijke huurcontracten te verlengen tot drie jaar. De ‘noodknop middenhuur’ is van de baan.

Het klimaat verandert, zelfs als de wereld alle ambities uit het Parijs-akkoord verwezenlijkt. Daar kun je je dus maar beter op voorbereiden. Voor stedelijke gebieden betekent dit het nemen van maatregelen tegen de negatieve effecten van lange periodes van hitte en droogte, en van hevige regenval. Dat heeft consequenties voor de woningbouw en de gebiedsontwikkeling.

Klimaatverandering zorgt ervoor dat met name stedelingen steeds vaker last hebben van hittestress. De klachten nemen toe, vaak van bewoners van nieuwbouwwoningen. Wat kunnen gemeenten, corporaties en ontwerpers doen om de stad leefbaar te houden? Meer groen, kleinere ramen, andere plattegronden en betere zonwering helpen. Beter ventileren helpt ook.

Amsterdam wil met de aanleg van een netwerk van ‘blauwgroene’ daken de overlast van hoosbuien tegengaan. Met 4,8 miljoen euro aan Europese subsidies leggen woningcorporaties en particuliere eigenaren voor eind 2021 een ‘slim’ waterbergingssysteem aan dat op afstand wordt bestuurd. Het RESILIO-project mikt op 10.000 m2 dakoppervlak. Drie Amsterdamse woningcorporaties hebben inmiddels zo’n 7.000 m2 dak beschikbaar gesteld.

Najaar 2016 werd in Amsterdam de City Deal gesloten, een marsroute naar een aardgasloos woningbestand in 2040. De eerste projecten zijn nu voltooid of in een gevorderd stadium. De betrokken woningcorporaties vervlechten de energietransitie in bestaande plannen. Dat blijkt flink wat improvisatievermogen te eisen. En veel extra voorbereidingstijd.

Enkele complexen in de Buikslotermeer in Amsterdam-Noord worden over enige jaren verwarmd met afvalwater. De bewoners zijn althans recentelijk geïnformeerd over deze plannen van De Key, Firan en Waternet. Riothermie zou zowel goed zijn voor het klimaat, als de portemonnee van de huurders.

Probleemwijk, Vogelaarwijk, achterstandswijk, krachtwijk. De Zaanse wijk Poelenburg heeft - al jaren - geen beste reputatie. Gemeente, woningcorporaties en maatschappelijke organisaties hebben enkele maanden terug een pact gesloten dat wel moet leiden tot een betere toekomst voor Poelenburg én de wijk Peldersveld. Geen kortlopend project dit keer, maar een aanpak die zich naast de criminaliteit richt op wonen, onderwijs en werk. Met een horizon van twintig jaar.

Ondanks een forse bouwproductie hebben huishoudens in de regio Amsterdam met een laag en middeninkomen weinig kans op een passende woning. Minder jonge mensen starten hun wooncarrière en meer gezinnen vertrekken naar elders in Nederland. Dit blijkt uit het onderzoek Wonen in de Metropoolregio Amsterdam (WiMRA). Deelonderzoeken tonen daarnaast de enorme verschillen tussen insiders en outsiders.

Het WiMRA-onderzoek naar verhuisbewegingen en woonwensen bevestigt eerdere demografische analyses: veel meer buitenlanders vestigen zich in de MRA en vooral Amsterdam, terwijl meer Amsterdamse gezinnen de hoofdstad verlaten en niet zelden zelfs de regio Amsterdam. De particuliere huursector is vooral een vluchtheuvel voor huishoudens die eigenlijk (op termijn) wat anders zoeken.

De woningbouw moet bij deze crisis niet stilvallen, bezweren wetenschappers, beleggers, bouwbedrijven, gemeenten, provincies en minister Ollongren eendrachtig. Maar hoe langer het coronavirus onder ons blijft, hoe ongunstiger lijken de vooruitzichten. Wat zijn de mogelijkheden voor anticyclisch bouwen?

Participatie 2.0 of toch niet helemaal? De omwonenden van de Klaprozenweg hadden zeker een flinke vinger in de pap bij de planvorming voor een nieuwe wijk in hun achtertuin. Drie architecten uit de buurt maakten een eigen schetsontwerp dat diende als basis voor het stedenbouwkundig plan. De gemeente spreekt van ‘een unieke samenwerking’. Maar toch ligt er weer een beroep tegen het bestemmingsplan bij de Raad van State.

Inspraakbijeenkomsten worden sinds de ‘intelligente lockdown’ zoveel mogelijk via internet gehouden, maar dat vraagt nogal wat improvisatievermogen. Dat geldt net zo goed voor een grote gebiedsontwikkeling als De Nieuwe Kern in Ouder-Amstel als voor de renovatie van een woonblok in Amsterdam Zuidoost. De algemene ervaring na enkele maanden: online bijeenkomsten, digitale raadplegingen en telefonische consulten blijken effectief en hebben ook voordelen. Wat ontbreekt is echte interactie. Het is bovendien arbeidsintensief.

Woningcorporaties kunnen in de toekomst hun investeringen in nieuwbouw, renovatie en verduurzaming niet meer realiseren. Finance Ideas komt tot deze onheilspellende conclusie na gesprekken met vijftien corporaties, waaronder Rochdale en Eigen Haard.

Lang is er gestudeerd op het nieuwe systeem om vrijkomende sociale huurwoningen te verdelen. Dat heb je als vijftien gemeenten en veertien corporaties het eens moeten worden. Bovendien wordt elk stelsel dat niet alleen sec met inschrijfduur werkt, onvermijdelijk ingewikkelder. Dus moeten allerlei kwesties rond uitvoerbaarheid, rechtvaardigheid, toetsbaarheid en passendheid worden doorgeakkerd, en moeten data-simulaties de consequenties van varianten duidelijk maken. En dan moet er een eindresultaat uitkomen dat de mensen om wie het gaat nog kunnen begrijpen.

Pleidooien voor een huurstop ten spijt: in de sociale huursector is de maximale gemiddelde huurverhoging in Amsterdam 3,1 procent; in andere MRA-gemeenten varieert die van 2,6 tot 3,6 procent. Maar dat is gemiddeld. De corporaties sparen veelal de huurders die al een stevige huur betalen, terwijl lage huren relatief meer worden verhoogd. En daarnaast blijven de inkomensafhankelijke huurverhogingen bestaan.

Het Jaarbericht van de Amsterdamse Federatie van Woningcorporaties is ditmaal vervat in een handzaam digitaal document. Onder deze glimmende motorkap bevindt zich - gelukkig voor de onderzoekers onder ons - de gebruikelijke verantwoordingslaag met zijn stortvloed aan tabellen. NUL20 peilt toch maar even onder die motorkap. Hoe staat de sociale huursector er voor?

De coronacrisis. Daar konden we in dit nummer natuurlijk niet omheen.