update
Het externe toezicht op woningcorporaties wordt volledig ondergebracht bij het Rijk. Daartoe gaat het Rijk naast het toezicht dat zij al houdt op de volkshuisvestelijke prestaties, ook het financieel toezicht op zich nemen. De rol van de huidige financieel toezichthouder, het Centraal Fonds voor de Volkshuisvesting (CFV) wordt beperkt tot het saneren van woningcorporaties en het organiseren van projectsteun. Dat schrijft minister Blok van Wonen in een brief aan de Tweede Kamer.
De minister reageert met zijn voorstellen op het eerder dit jaar uitgebrachte advies van de Commissie Hoekstra naar aanleiding van de problemen bij Vestia. De commissie hield de mogelijkheid van een zelfstandig bestuursorgaan nog open. Door het financiële toezicht in een aparte onafhankelijke toezichtsdienst op het ministerie onder te brengen, wordt de ministeriele verantwoordelijkheid volgens Blok het best gewaarborgd. De kortere lijnen dragen bovendien bij aan een betere informatie-uitwisseling met onder andere het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW).
De minister verwerkt de nieuwe opzet van het externe toezicht in een wijzigingsvoorstel op de herziene Woningwet. In de herzieningswet staat nog het voornemen om het CFV om te vormen tot een Financiële Autoriteit woningcorporaties. Met de komst van een financiële toezichtsdienst is dit niet meer aan de orde. Het CFV blijft wel bestaan en krijgt met het saneren van woningcorporaties en het organiseren van projectsteun een beperktere taak.
Blok merkt in zijn brief op dat een goede toezichtstructuur alleen nooit voldoende kan zijn om incidenten en onrechtmatigheden in de sector te voorkomen. "Daartoe is het ook nodig dat er een andere cultuur ontstaat in de corporatiesector waarbij een transparante verantwoording van activiteiten vanzelfsprekend is en een maatschappelijk dienstbare attitude als de enig juist wordt beschouwd," aldus de minister.
Blok staat positief tegenover de aanbevelingen van de Commissie Hoekstra als het gaat om het versterken van de interne organisatie van corporaties en het volkshuisvestelijk toezicht. De interne toezichthouder moet zwaarwegende besluiten altijd tevoren goedkeuren. De commissarissen moeten onregelmatigheden bij hun corporatie actief melden. Grotere corporaties krijgen minimaal een tweehoofdige leiding. De bedrijfsvoering van corporaties wordt eens in de vier jaar onderworpen aan visitatie. Van Aedes verwacht hij nadere uitwerking van een basis-benchmark. Ook mag de branche een voorstel doen voor een 'fit and proper'-test van bestuurders en toezichthouders. Vastgoed wordt voortaan eenduidig gewaardeerd tegen marktwaarde in verhuurde staat. En de directe aansturing door gemeenten moet uitmonden in prestatieafspraken. De gemeente moet zich expliciet uitspreken over het presteren.