Grote steden wachten nog altijd op landelijke wet- en regelgeving om excessen op de woningmarkt aan te pakken. Dat blijkt uit een rondgang van NRC langs wethouders van steden die een woondeal sloten met minister Ollongren. Zo kwam bijvoorbeeld de veelbesproken ‘Noodknop’ om hoge huurprijzen in de vrije sector te begrenzen er niet. Ook andere voorstellen om aanvangshuren in de vrije sector te beteugelen haalden het niet.
In het artikel beoordeelt NRC op basis van gesprekken met zeven wethouders het beleid van minister Ollongren. Waardering is er dat in haar ambtsperiode woningnood en ruimtelijke ordening in Den Haag weer als een landelijke opgave wordt gezien. Het afsluiten van 'woondeals' met zes stedelijke regio's - waaronder de Metropoolregio Amsterdam (MRA) - is een van Ollongrens belangrijkste initiatieven, aldus de NRC. Daarbij zijn per regio bouwproductieafspraken gemaakt. In de MRA moeten er bijvoorbeeld vóór 2025 100.000 nieuwe woningen bijkomen. Maar een bijbehorende geldstroom - zoals destijds bij de VINEX-wijken - ontbrak aanvankelijk. Inmiddels kunnen gemeenten met goede plannen wel bouwsubsidies verwerven uit de zogeheten ‘Woningbouwimpuls’. De gemeentebestuurders zijn blij met deze initiatieven. De contacten met de landelijke overheid zijn onmiskenbaar verbeterd. "Eindelijk kregen we aandacht van de overheid voor het probleem waar we hier in onze regio mee kampen”, zegt bijvoorbeeld wethouder Roeland van der Schaaf (PvdA) van Groningen.
Maar waar weinig van terecht is gekomen zijn afspraken over wet- en regelgeving om misstanden en prijsopdrijving in de overspannen woningmarkt tegen te gaan. Overal kampen gemeenten met malafide verhuurders en particuliere beleggers die starters op de woningmarkt wegconcurreren. Met als resultaat dat koop- en huurprijzen nog extra stijgen. "Ik heb te weinig regie over de markt”, concludeert wethouder Torunoglu uit Eindhoven in de NRC. "Daar heb ik het Rijk voor nodig.”
De minister heeft wel wat gedaan op dit vlak, maar volgens de wethouders onvoldoende. Zo is er geen noodknop (maximum huurprijs gerelateerd aan WOZ) of andere vorm van huurbegrenzing gekomen, maar slechts een tijdelijk maximum aan huurprijsstijgingen; zo is er geen woonplicht voor kopers gekomen, maar een mogelijkheid tot een verhuurverbod van nieuwbouwwoningen; zo krijgen bouwende corporaties wel korting op de verhuurderheffing, maar is de belastingdruk op corporaties defacto alleen maar toegenomen. De Amsterdamse wethouder Laurens Ivens: "Als we willen dat we kunnen blijven bouwen, moet het Rijk met nieuwe afspraken en spelregels komen. Zij zijn aan zet.”
Daarbij is de oproep van alle zeven wethouders aan het Rijk: maak van de financiële bijdrage aan de woningmarkt een blijvertje.