In de meerjarenramingen van het kabinet wordt uitgegaan van een verdere verhoging van de verhuurderheffing na 2018. Minister Blok wil bovendien de stijgende uitgaven aan huurtoeslag gaan doorberekenen aan de woningcorporaties. En volgens de site Follow the Money smeedt het ministerie ook plannen om premie te gaan heffen op de staatsgaranties die corporaties op hun leningen krijgen.
De verhuurderheffing is ingevoerd als crisismaatregel. De heffing loopt sinds 2013 jaarlijks op. In 2016 verwacht het kabinet 1,59 miljard euro binnen te halen. Volgens de brancheorganisatie loopt de totale heffing in 2018 - inclusief de geplande extra heffing vanwege stijgende huurtoeslag - op tot 2,5 miljard euro. Sinds 2008 betalen corporaties ook vennootschapsbelasting.
Daarmee is het niet klaar. Volgens de site Follow the Money (FTM) hebben de ambtenaren van Stef Blok, de minister van Wonen en Rijksdienst, weer iets nieuws bedacht: een vergoeding voor de overheidsgarantie (de achtervang) op sociale corporatieleningen. Corporaties kunnen nu goedkoop lenen, omdat de staat uiteindelijk via een getrapte borging van ten eerste het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW), een onderlinge waarborgmaatschappij van de corporaties, en ten tweede de Nederlandse gemeenten, uiteindelijk als achtervang garant staat. Deze borging scheelt corporaties veel geld, want de sector heeft voor een kleine 90 miljard euro aan leningen uitstaan. Het zou een rentevoordeel van ongeveer 0,8 procentpunt oftewel jaarlijks zo'n 700 miljoen euro opleveren, aldus de economen Veenstra en Van Ommeren.
Blok vindt nu dat het WSW een jaarlijkse verzekeringspremie moet gaan betalen voor die garantie. Het risico wat de staat loopt lijkt echter louter theoretisch. Zelfs bij de Vestia-crisis hebben de corporaties via het WSW de schulden onderling kunnen opvangen. Bovendien mogen corporaties zich sindsdien niet meer aan risicovolle projecten wagen en is het toezicht veel strenger geworden.
Volkshuisvesting was in de jaren tachtig nog een van de grootste posten op de Rijksbegroting. Als het WSW een verzekeringspremie aan het Rijk moet gaan betalen, verdwijnt zo'n beetje de laatste vorm van landelijke staatssteun.
Wellicht komt het niet zover. De minister heeft met de Kamer afgesproken dat de effecten van de verhuurderheffing in 2016 worden geëvalueerd.
Zie ook:
Plannen voor nieuwe greep in kas van corporatiesector (FTM 02-09-2015)
Kredietgarantie voor corporaties is goud waard (Veenstra en Van Ommeren, RUG, 13-08-2015)
Rijksbegroting 2016: verhuurdersheffing loopt verder op na 2018 (Aedes, 16-09-2018)