Update woensdag 29 mei
Woningcorporaties mogen in de toekomst geen commerciële activiteiten meer ondernemen. De taak van corporaties wordt beperkt tot de bouw van sociale huurwoningen in de eigen regio. Dat staat volgens verschillende bronnen in een nog vertrouwelijke notitie van minister Blok van Wonen. Medio juni neemt het kabinet daarover een besluit.
Corporaties worden verplicht voor 2016 koopwoningen, vrije sector huurwoningen, winkels, kantoren, parkeergarages en ander commercieel vastgoed onder te brengen in een financieel zelfstandige ‘overgangs-bv’. Dergelijk vastgoed kan op termijn worden verkocht aan private investeerders en beleggers. Van minister Blok mogen corporaties zich alleen nog bezighouden met het huisvesten van mensen met een smalle beurs. De inspanningen op het gebied van leefbaarheid worden beperkt tot speel- en groenvoorzieningen in de directe woonomgeving, hulp bij schuldsanering en beheertaken door huismeesters. De aanpassing van de 'Herzieningswet toegelaten instellingen' is een uitwerking van het regeerakkoord. VVD en PvdA kondigden bij de vorming van Rutte II al aan het werkdomein van corporaties drastisch te willen beperken.
Marien de Langen, bestuurder van Stadgenoot en voorzitter van De Vernieuwde Stad, betreurt de harde opstelling van het kabinet. "Blok vaart een weinig realistische koers. De corporaties moeten hun 'niet DAEB-bezit' van de hand doen, maar er zijn helemaal geen marktpartijen die al dat commercieel vastgoed in zijn geheel kunnen overnemen. Voor corporatiebezit in een stad als Amsterdam bestaat wellicht wel enige belangstelling, maar een paar winkels in bijvoorbeeld Groningen zijn niet zo makkelijk te slijten."
De wijken betalen straks de rekening, vreest De Langen. "We hebben twee taken. Mensen met een laag inkomen goede huisvesting bieden en de kwaliteit van eenzijdige wijken verbeteren. Daar waar we honderd procent sociale woningbouw slopen, bouwen we nu een mix aan betaalbare koop- en huurwoningen terug. Dat mag straks niet meer. Maar er zijn geen partijen die dat van ons kunnen overnemen. Institutionele beleggers kiezen niet voor dergelijke wijken." Hij verwijt ze dat niet. "Pensioenfondsen moeten vanwege toekomstige pensioenverplichtingen voldoende rendement maken. Zij kiezen dus eerder voor de kansrijke gebieden. Maar dat heeft wel tot gevolg dat de investeringen in onze wijken tot stilstand komen. Het heeft geen zin in eenzijdige opgebouwde wijken sociale woningbouw simpelweg te vervangen door nieuwe sociale woningbouw. Daar schiet niemand iets mee op."
De Langen vindt vooral de houding van de PvdA meer dan spijtig. "Van de VVD valt een dergelijke opstelling te verwachten, maar de PvdA was in het verleden de belangrijke drijver van de stadsvernieuwing. Het is onbegrijpelijk dat de sociaal-democraten in een tijd van oplopende werkloosheid en bijvoorbeeld problemen met segregatie in een stad als Stockholm, de wijken aan hun lot overlaten."