Naast Denk en BIJ1 lijken ook de Amsterdamse fracties van D66 en GroenLinks geneigd het voorbeeld van Utrecht te volgen om statushouders voor een bepaalde tijd absolute voorrang te geven bij de toewijzing van sociale huurwoningen. Die conclusie kun je althans trekken uit de vragen die de vier partijen gezamenlijk hebben gesteld aan het college.
Alle sociale huurwoningen in Utrecht gaan vanaf 1 augustus gedurende zes weken naar statushouders die wachten op een woning. Met deze radicale maatregel wil Utrecht een bijdrage leveren aan de crisis in de asielopvang. Momenteel wachten 15.000 statushouders in de asielopvang op huisvesting in gemeenten. Naar schatting kunnen met deze maatregel 490 statushouders in korte tijd in Utrecht worden gehuisvest. De vier partijen willen weten waarom het Amsterdamse college de lijn van Utrecht wel of niet wil volgen.
Amsterdam loopt nu net als Utrecht en veel andere gemeenten achter met het huisvesten van statushouders. Elk half jaar krijgen gemeenten een 'taakstelling' van het Rijk om woningen te zoeken voor een bepaald aantal statushouders. Die taakstelling is dit jaar fors verhoogd.
Vrijkomende corporatiewoningen gaan normaliter in Amsterdam net als in Utrecht voor 70 procent naar reguliere woningzoekenden en voor 30 procent naar 'kwetsbare doelgroepen', waaronder statushouders. Dat is onderdeel van langjarige prestatieafspraken met woningcorporaties.
| Verhuringen aan kwetsbare groepen 2018 - 2021 | ||||
| 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | |
| Wonen zonder begeleiding | 557 | 621 | 674 | 687 |
| Wonen met begeleiding | 638 | 518 | 656 | 810 |
| Statushouders (taakstelling Rijk) | 444 | 483 | 455 | 620 |
| 1.639 | 1.622 | 1.785 | 2.117 | |
Bronnen: AWFC/gemeente Amsterdam
Vorig jaar werden in Amsterdam 2.117 woningen verhuurd aan die kwetsbare groepen, waaronder 620 aan statushouders. Maar de taakstelling voor het eerste half jaar van 2022 was al om 768 statushouders een woonplek te bezorgen. Dat was per 1 juli in 320 gevallen gelukt, minder dan de helft dus. Het systeem loopt kortom vast, niet in de laatste plaats door het nijpende woningtekort in de sociale huursector. Naar verwachting kan dit jaar minder dan de helft van deze 'kwetsbare doelgroepen' aan woonruimte worden geholpen, zo meldde GroenLinks-wethouder Zita Pels op 23 juni aan de raad: "Dit is de schrijnende realiteit; we verdelen extreme schaarste."
De wethouders Pels (Wonen) en Groot Wassink (Vluchtelingen) hebben nog niet gereageerd op de recente raadsvragen. Het college is momenteel op reces. Coalitiepartij PvdA ziet in ieder geval niets in het voortrekken van statushouders boven andere kwetsbaren, zo tekende Het Parool op uit de mond van PvdA-raadslid Fatihya Abdi.
Naar verwachting gaat Amsterdam weer meer inzetten op tijdelijke huisvesting en tijdelijke bouw om meer statushouders onderdak te bieden. In het verleden zijn zo enkele duizenden jonge vluchtelingen gehuisvest in projecten als Startblok (zie foto). Maar ook daarmee doemt inmiddels een probleem op: dit jaar en de komende jaren eindigen de vijfjaarscontracten waarmee de statushouders zijn gehuisvest; gemeente en corporaties zijn verplicht hen vervolghuisvesting aan te bieden. Ook dat zal de druk op de sociale huursector vergroten.