Het uiterst ambitieuze doel van het huidige college is jaarlijks gemiddeld 7.500 woningen in aanbouw te nemen in de periode 2018-2025. Dat zijn in totaal 52.500 nieuwe woningen. Na anderhalf jaar - tot 1 juli 2019 - staat de teller al op 12.523, een kwart van de doelstelling.

De woningproductie zit voor meer dan de helft in het dure segment. Er zijn halverwege 2019 in de vrije sector 1.461 dure huurwoningen en 625 koopwoningen in aanbouw genomen. Dit staat in schril contract met de ambitie van dit college om meer sociale en middeldure huurwoningen te bouwen, volgens de 40-40-20 verdeling. Maar dat komt, aldus de gemeente, omdat het jaren kost voordat een plan in productie gaat. De planvorming van de woningen die nu worden gebouwd, is gestart in de vorige collegeperiode en soms zelfs ver daarvoor.

De eerste helft van dit jaar zijn er in Amsterdam 1.211 sociale huurwoningen in aanbouw genomen door corporaties (1.043) en particulieren (168). De productie bestaat in meerderheid uit studentenwoningen. De corporatiebouw bestaat uit zelfstandige woningen voor studenten (54%), jongeren (8%) en reguliere sociale huurders (38%).

 

De gemeente schat in dat er de tweede helft van dit jaar nog ruim zevenhonderd corporatiewoningen bijkomen. Volgens de Amsterdamse Federatie van Woningcorporaties (AFWC) is dat te pessimistisch. De AFWC verwacht dat er in de tweede helft nog de bouw zo'n duizend woningen start. Daar zitten veel studentenwoningen tussen. De Key heeft inmiddels - eind oktober - al 1.000 permanente studentenwoningen in aanbouw genomen dit jaar. De productie van reguliere sociale huurwoningen lijkt daarmee flink lager uit te komen dan vorige jaren: in 2018 namen de woningcorporaties 1.525 reguliere sociale huurwoningen in aanbouw, in 2017 1.250 (beide inclusief jongerenwoningen). 

Volgens de huidige Samenwerkingsafspraken 2015-2019 nemen de corporaties op jaarbasis gemiddeld minimaal 1.200 woningen in aanbouw, inclusief studentenhuisvesting. In het ambitieuze Actieplan Woningbouw 2018-2025 van dit college staan de corporaties op de rol voor 2.500 woningen per jaar.

Dat gaat dus in 2019 niet lukken. Meerdere Amsterdamse corporaties meldden vertraging in de bouwplannen. Zo hebben de Key, Rochdale, de Alliantie en Eigen Haard de bouw van circa vijfhonderd woningen noodgedwongen doorgeschoven naar een volgend jaar. Het betreft bouwplannen in Noord, Zuidoost en Nieuw-West. Als belangrijkste oorzaak wordt aangeven ofwel het nog ontbreken van definitieve vergunningen of het mislukken van aanbestedingen. Vanwege de sterk stijgende bouwkosten lukt het corporaties niet altijd eruit te komen met een aannemer.

 

Het aandeel middeldure huur houdt nog niet over. De gewenste 40 procent is nog ver uit zicht. En ook in absolute termen valt er nog geen stijgende lijn waar te nemen. Er zijn in de eerste helft van dit jaar 587 middeldure huurwoningen in aanbouw genomen, oftewel 15 procent van de productie. De gemeente schat in dat er dit jaar in het gunstige geval zo'n 1.400 middeldure woningen in aanbouw worden genomen. Daarmee zou het totaal wel hoger uitkomen dan vorig jaar. De ambitie van het college is jaarlijks 1.670 middeldure huurwoningen in aanbouw te nemen. Dat is in 2018 niet gelukt en gaat in 2019 ook niet lukken. Vanaf 2020/2021 is dat volgens de gemeente wel haalbaar, althans gelet op de planvoorraad. Voor deze langere termijn is het daarvoor noodzakelijk dat de gemeente de institutionele beleggers aan boord houdt. Zij geven al langere tijd aan dat het door de stapeling van eisen voor hen financieel niet meer haalbaar is om te investeren in bouwprojecten in Amsterdam.