Aspecten die professionals ondergeschikt voorkomen, blijken in de praktijk belangrijke faalfactoren voor duurzaamheidsinitiatieven, aldus hoogleraar Anke van Hal. Om energiebesparingsprojecten te laten slagen is niet alleen kennis van kosten en techniek van belang, maar ook van gedragswetenschappen. "Het woord 'samen' duidt op een belangrijke succesfactor."
Van Hal, hoogleraar Woning- en Wijkverbetering op de TU Delft en hoogleraar Duurzaam Bouwen op Nyenrode, heeft tal van energiebesparingsprojecten onderzocht. Nogal wat projecten sneven omdat professionals en bewoners volledig langs elkaar praten. Bewoners weigeren vervolgens - om allerlei redenen - medewerking. Professionals zouden volgens haar moeten beseffen dat bewoners energiebesparing best belangrijk vinden, maar meestal wel andere prioriteiten hebben. "Er staan altijd wel dingen hoger op het lijstje. Het is dan ook belangrijk energiebesparing onderdeel te maken van een algemene kwaliteitsimpuls in de wijk. Dat vinden bewoners vaak belangrijker."
Professionals zouden zich volgens haar allereerst eens beter moeten verdiepen in wat bewoners bezighoudt. Ze geeft een simpel voorbeeld van een installateur die op veel minder wantrouwen stuit sinds hij aanbelt met een stofzuiger in zijn hand in plaats van een gereedschapskist. De succeskansen worden een stuk groter als bewoners zelf het initiatief hebben genomen. Wat ook goed werkt is als een bewoner zijn woning als voorbeeld open stelt. Van Hal is positief over de inzet van energie-ambassadeurs of -coaches: buurtbewoners die na een korte opleiding hun kennis over energiebesparing delen met andere bewoners. In de regio Amsterdam is ook een aantal van dit soort initiatieven, al dan niet in combinatie met de inzet van klusjesmannen.
Van Hal was hoofdspreker tijdens de eerste Bewonersenergiedag die op 28 november door het ASW en het Wijksteunpunt Wonen werd gehouden. Daar was aandacht voor het werk van energie-ambassadeurs, zoals Alke Wiertz van Besparen met de Buren in Slotermeer, de energiecoöperatie Zuiderlicht en zonnepaneel-initiatieven van corporaties en bewonerscollectieven. Veel initiatieven van bewonerscoöperaties bevinden zich nog in een ontwikkelingsfase. Een opvallend initiatief is 'Wladiwostok wil Zon'. De bewoners van het complex Wladiwostok op het Java-eiland - zowel huurders als kopers - financieren daar zelf de aanleg van 189 zonnepanelen op het dak. Dat lukt mede dankzij een zachte lening bij het Amsterdams Investeringsfonds.
Meer info:
Besparen met je Buren (Nul20 artikel november 2012 over energiebesparingsactie in Amsterdam Noord)
Controleer of je dak geschikt is voor zonnepanelen op Zonatlas
HomeMates: kennisplatform dat er op is gericht de slagingskansen van energiezuinig renoveren te vergroten.
Voorbeeld energiecoöperatie: Vereniging Zuiderzon