Op verzoek van de woningcorporaties is het onderzoek Wonen in Amsterdam 2001 uitgebreid met leefbaarheidsvragen. De vragen zijn afkomstig uit een door de Amsterdamse woningcorporaties aangepaste versie van de Lemon-leefbaarheidsmonitor van Aedes. Hiermee wordt het subjectieve oordeel van bewoners gemeten over de buurt(ontwikkeling) als geheel, de inrichting, het onderhoud en het schoonhouden van de woonomgeving, veiligheid, voorzieningen en sociale relaties in de buurt. De scores op de leefbaarheidsvragen van Wonen in Amsterdam 2001 moeten worden beschouwd als nulmeting. Elke twee jaar wordt dit onderzoek herhaald, zodat buurten in de tijd kunnen worden gevolgd.

De combinatie van de Lemon-leefbaarheidsmonitor met Wonen in Amsterdam biedt een aantal belangrijke voordelen:

• Grootste leefbaarheidsonderzoek in Amsterdam
  Met 17.346 teruggestuurde enquêtes is Wonen in Amsterdam het grootste leefbaarheidsonderzoek in Amsterdam.

• Betrouwbaarheid op buurtcombinatieniveau
  Tot op heden hadden de leefbaarheidsonderzoeken in Amsterdam als nadeel dat ze niet groot genoeg waren opgezet om als basis te dienen voor betrouwbare uitspraken op buurtniveau. Om die reden hebben corporaties aangedrongen op een grote steekproef. Wonen in Amsterdam maakt betrouwbare uitspraken mogelijk voor vrijwel alle Amsterdamse buurtcombinaties. Per buurtcombinatie is gestreefd naar zoân 200 ingevulde enquêtes.

• Alle buurten doen mee
  Het onderzoek strekt zich uit over de gehele stad en beperkt zich niet tot buurten die in het kader van het grotestedenbeleid of de stedelijke vernieuwing zijn genoemd. Zowel de Bijlmermeer als de Apollobuurt zijn in het onderzoek vertegenwoordigd.

• Eenduidige cijfers door onderlinge samenwerking
  Het onderzoek Wonen in Amsterdam 2001 in combinatie met Lemon is tot stand gekomen door nauwe samenwerking tussen woningcorporaties, Stedelijke Woningdienst en stadsdelen. Er is een begeleidingscommissie gevormd waarin alledrie de partijen zitting hebben. Voordeel hiervan is dat iedereen dezelfde leefbaarheidsgegevens hanteert.

Op basis van het onderzoek maakt de Amsterdamse Federatie van Woningcorporaties in het najaar van 2002 een leefbaarheidsrapportage. Deze rapportage vervult een signaalfunctie voor partijen op buurt- en stadsdeelniveau.

Totaaloordeel woonomgeving per stadsdeel

Alle resultaten van WIA/Lemon worden uitgedrukt in een rapportcijfer op een schaal van 1 tot en met 10. De rapportcijfers worden steeds tussen haakjes vermeld. Op de vraag: ÎHoe tevreden bent u met uw woonomgeving?â (totaaloordeel) geven de Amsterdammers gemiddeld een 6,9. De meeste stadsdelen krijgen een ruime voldoende. Bewoners van de Binnenstad blijken gemiddeld het meest tevreden (7,7). De stadsdelen Zuideramstel (7,6) en Oud-Zuid (7,6) delen de tweede plaats. Bewoners van Bos en Lommer geven gemiddeld het laagste cijfer voor hun woonomgeving (5,4).

Vervuiling als voornaamste bron van overlast

Als we kijken naar de verschillende vormen van overlast die bewoners kunnen ondervinden,Ê dan blijken Amsterdammers zich het meest te ergeren aan vervuiling (gemiddeld een 5,8). Opnieuw zijn het de bewoners van Bos en Lommer die het laagste cijfer geven voor de mate van vervuiling (een 4,8), maar ook De Baarsjes en Oud-West scoren laag (5,3). Bewoners van Oud-West zijn kennelijk gemiddeld wel tevreden over de woonomgeving in het algemeen, maar niet over de mate van vervuiling van de buurt.

Amsterdammers beoordelen de mate van overlast van criminaliteit gemiddeld met een 6,2. Bewoners van Amsterdam-Noord blijken de minste overlast te ondervinden van criminaliteit (7,3) gevolgd door Zuideramstel (7,2). In Bos en Lommer (5,3) en Slotervaart/ Overtoomse Veld (5,6) ondervinden bewoners naar eigen zeggen juist relatief veel overlast van criminaliteit. De wijze waarop verschillende groepen mensen in de buurt met elkaar omgaan wordt in de Binnenstad en Zuideramstel met een rapportcijfer van 6,9 beoordeeld en in Bos en Lommer met een 5,6.
 

Buurtontwikkeling

Men heeft de bewoners niet alleen gevraagd hoe ze de woonomgeving op dit moment beoordelen, maar ook hoe de buurt zich het laatste jaar heeft ontwikkeld. Gemiddeld zijn de Amsterdammers matig tevreden over de buurtontwikkeling (5,9). Bewoners van de Binnenstad en Oud-Zuid geven een relatief hoog cijfer voor de ontwikkeling van hun buurt (6,4). In het algemeen blijken bewoners van de vooroorlogse stadsdelen zich positiever uit te laten over de buurtontwikkeling dan bewoners van de naoorlogse stadsdelen. Zo scoren de Westelijke Tuinsteden, Amsterdam-Noord en Amsterdam-Zuidoost allemaal lager dan een 5,5.

Leefbaarheid en bewonerskenmerken

Gedeeltelijk wordt het oordeel van bewoners over de leefbaarheid van de buurt verklaard door achtergrondkenmerken van de bewoners. Zo blijken bewoners met een hoger inkomen gemiddeld een iets hoger cijfer aan de woonomgeving te geven dan bewoners die deel uitmaken van de primaire doelgroep van lagere inkomens.
 

.

Beschouwen wij de tevredenheid over de woonomgeving per etnische groep, dan blijken Nederlanders en buitenlanders uit ge•ndustrialiseerde landen gemiddeld het meest tevreden (7,0), terwijl Turken het laagste cijfer geven (5,6). Ook als we rekening houden met verschillen in bevolkingskenmerken blijven de verschillen tussen de stadsdelen bestaan. Zo krijgt Bos en Lommer van alle etnische groepen een gemiddeld cijfer van minder dan een zes, terwijl de Binnenstad bij alle groepen een relatief hoog cijfer krijgt.

De Apollobuurt in Oud-Zuid blijkt met gemiddeld een 8,4 als totaaloordeel over de woonomgeving het meest gewaardeerd te worden door de bewoners, gevolgd door het Museumkwartier/Duivelseiland (8,3) en de Grachtengordel-West (8,3).
 

Het minst tevreden over de woonomgeving zijn de bewoners van de Kolenkit (5,0), Overtoomse Veld (5,3), Bijlmer-Centrum (5,4) en Indische Buurt West (5,4). De Kolenkit scoort niet alleen het laagst van alle Amsterdamse buurtcombinaties op de woonomgeving als totaal, maar ook op de ontwikkeling van de buurt in het afgelopen jaar (4,4), de wijze waarop verschillende groepen mensen met elkaar omgaan (5,4) en de mate waarin bewoners overlast ondervinden van vervuiling (4,2). Vervuiling blijkt ook een grote bron van overlast te vormen in de Indische Buurt West en de Krommert (De Baarsjes). Bewoners in deze buurten geven de mate van vervuiling gemiddeld een 4,5. De mate van overlast door criminaliteit wordt vooral in Overtoomse Veld negatief gewaardeerd (4,4).
 

De uitgebreide leefbaarheidsrapportage van de Amsterdamse Federatie van Woningcorporaties verschijnt in het najaar. Ook de spreiding rond de gemiddelde cijfers komt in die rapportage aan de orde.
Meer info over de federatie: www.afwc.nl