Leefbaarheid van arme buurten gaat gestaag achteruit

De leefbaarheid in de armste wijken van Nederland gaat met rasse schreden achteruit. Er ontstaan concentraties van mensen met problemen, bewoners voelen zich er minder gezond en de overlast neemt er toe. Dat concludeert onderzoeksbureau RIGO in opdracht van Aedes, de vereniging van woningcorporaties.

 

"De achterstandswijken zijn terug. De tweedeling neemt toe, mensen met allerlei persoonlijke problemen blijven achter in wijken waar gezinnen vertrekken. Het cement van de wijk verdwijnt, meer kwetsbare huurders komen ervoor in de plaats." Dat zegt Aedes-voorzitter Marnix Norder in reactie op het onderzoek van RIGO Research en Advies. Daaruit blijkt dat de leefbaarheid verslechtert in buurten met veel sociale huurwoningen.

RIGO onderzocht het effect van de instroom van kwetsbare huurders op de leefbaarheid in wijken. Norder: ‘Er zijn portieken waar alleen nog hulpbehoevende ouderen, armlastige alleenstaanden of mensen met een beperking wonen. Die mensen staan er alleen voor, zorgen voor overlast, hebben schulden of zijn verslaafd. Dat komt steeds vaker voor. Daar kunnen we samen iets aan doen. Dus kabinet, geef woningcorporaties meer ruimte om kwetsbare mensen verspreid over wijken te huisvesten. En gemeenten, zorg voor goede begeleiding.

De onderzoekers concluderen dat er een directe relatie bestaat tussen een toename van bewoners met persoonlijke problemen en een verslechtering van de leefbaarheid. In buurten die voor meer dan tweederde uit sociale huurwoningen bestaan, stromen veel mensen in met lage inkomens. Zij hebben ook vaak psychische problemen, fysieke gezondheidsproblemen of een licht verstandelijke beperking. Bewoners in deze buurten hebben ongeveer vier keer zo vaak psychische problemen als in wijken zonder sociale huurwoningen. In de genoemde buurten is 15 procent meer overlast en komt 9 procent meer agressie voor dan landelijk gemiddeld.

 

RIGO geeft hiervoor twee oorzaken. Jarenlang overheidsbeleid heeft de sociale huursector kleiner gemaakt en beperkt tot de laagste inkomens. In de afgelopen periode is het aantal plekken in zorgcomplexen en GGZ-instellingen ook sterk gedaald, waardoor cliënten (deels noodgedwongen) op zichzelf wonen. Zij zijn vrijwel altijd aangewezen op de goedkoopste sociale huurwoningen en deze liggen vaak in eenzijdige buurten.

 

Het onderzoek is grotendeels gebaseerd op data-analyse van de WBO/WoON-reeks 1998-2015 en analyses op wijkniveau van microdata van CBS, de Veiligheidsmonitor, de Leefbaaromete en de WoonZorgwijzer. Aanvullend is een aantal buurten specifiek verkend via onder andere interviews met corporatiemedewerkers. In de Metropoolregio Amsterdam waren dat de Verzetsliedenbuurt en Kunstschilderbuurt in Haarlem. Data van 2017 en 2018 ontbreken, maar volgens RIGO heeft de geschetste trend zich doorgezet.