De Nederlandse woningcorporaties komen de komende vijftien jaar tientallen miljarden tekort om hun maatschappelijke doelen te realiseren. Voor de noodzakelijke investeringen in nieuwbouw en verduurzaming en het betaalbaar houden van de huren is in deze periode 116 miljard euro nodig. Daarvoor komen ze ruim 30 miljard euro tekort, waardoor 125.000 sociale huurwoningen minder kunnen worden gebouwd en 50.000 woningen minder worden verduurzaamd. Dat blijkt uit het vrijdag verschenen onderzoek Opgaven en Middelen Corporatiesector dat ABF Research en het Waarborgfonds Sociale Woningbouw uitvoerden in opdracht van drie ministeries (Binnenlandse Zaken, Financiën, Economische Zaken) in samenwerking met corporatiekoepel Aedes.
Er is het laatste jaar al een aantal onderzoeken verschenen waarin wordt voorgerekend dat het huidige corporatiebestel niet toekomstbestendig is. De financiële donderwolk die boven de sector hangt wordt veroorzaakt door een brisante combinatie van oplopende heffingen en enorme maatschappelijke opgaven. Grote boosdoener is de verhuurderheffing; sinds de invoering hebben woningcorporaties al meer dan 10 miljard euro afgetikt. Daar komen nog andere heffingen (Vpb en ATAD) bovenop. Tegelijkertijd ligt er geweldige opgave in het terugdringen van het enorme woningtekort en het verduurzamen van het Nederlandse woningbezit. Het rapport stelt vast dat deze investeringen niet of nauwelijks rendabel zijn. Om te kunnen blijven investeren moeten corporaties dus steeds meer geld lenen, waardoor de rentelasten toenemen. Dat loopt vast. Vanaf 2024 ontstaan op regionaal niveau financiële knelpunten, vanaf 2028 is er een sectorbreed tekort.
De onhoudbaarheid van het huidige corporatiebestel is al meermalen vastgesteld. Maar deze doorrekening verschijnt onder verantwoordelijkheid van drie ministeries. Niet voor niets verscheen deze moeilijke politieke boodschap op de laatste middag voor het zomerreces. Volgens branchevereniging Aedes toont het nieuwste onderzoek glashelder aan dat de sociale huursector langzaam maar zeker wordt afgebroken. De corporaties dringen er bij de regering op aan om nog deze kabinetsperiode maatregelen te nemen. Maar minister Ollongren schuift deze hete aardappel liever door naar het volgende kabinet. Ze wil voor de verkiezingen alleen een aantal 'oplossingsrichtingen' presenteren.