In het vierde kwartaal van 2022 zijn er ruim de helft minder nieuwbouwkoopwoningen verkocht dan een jaar eerder. Dit is de grootste daling sinds de start van de meting in 2015. Dit blijkt uit cijfers van het CBS, het Kadaster en Eurostat. De inzakkende verkoop ondergraaft de ambitieuze bouwplannen in Nederland, zeker nu ook institutionele beleggers een afwachtende houding innemen. Projectontwikkelaars starten veelal pas met bouwen als ze zo'n 70 procent van de woningen hebben verkocht.
In de loop van 2022 kwam er steeds meer de klad in de verkoop van nieuwbouwwoningen. In het vierde kwartaal ging het nog om ruim 5,3 duizend transacties, 50,6 procent minder dan een jaar eerder. In totaal werden er in 2022 iets meer dan 25 duizend nieuwbouwkoopwoningen verkocht, maar in het laatste half jaar slechts 10,5 duizend.
Deze trend zet zich in 2023 door, zo blijkt uit cijfers van de Nederlandse Vereniging van Makelaars. De daarbij aangesloten leden verkochten in het eerste kwartaal 37 procent minder nieuwbouwwoningen en bouwkavels dan het zelfde kwartaal een jaar eerder, en even weinig als in het vierde kwartaal 2022: ongeveer 4.200.
De inzakkende verkoop dreigen bouwprojecten te vertragen of stil te vallen. Om de bouwproductie op gang te houden wordt soms aanpassing van het woningprogramma of een andere fasering onderzocht. Zo wordt bij Park Valley in Diemen de bouw van huurwoningen vermoedelijk naar voren geschoven, nu belangstelling van de geplande koopwoningen uit is gebleven. En in Elzenhagen Zuid in Amsterdam Noord hebben ontwikkelaar en gemeente overeenstemming bereikt in de omzetting van een blok vrijsectorwoningen naar sociale en middeldure huur.
Door de hoge bouwkosten kunnen ontwikkelaars niet zomaar zakken met hun prijzen. De gemiddelde prijs van een Nederlandse nieuwbouwwoning blijft met 468.000 euro hoog. Nu de rente zo is gestegen kunnen veel huizenkopers die hoge prijzen niet meer betalen. En voor potentiële kopers met een eigen huis is een nieuwbouwwoning kopen een onzekere stap, met dreigende dubbele lasten als de oude woning niet tijdig (voor de beoogde prijs) kan worden verkocht.
Dit is het zevende kwartaal op rij dat er minder woningen zijn verkocht dan een jaar eerder. Ook het aantal verkopen bij de bestaande woningen daalde iets, met 2,8 procent. Deze daling was kleiner dan in voorgaande kwartalen. De prijs van een bestaande koopwoning was gemiddeld 5,1 procent hoger dan een jaar eerder.