De Amsterdamse woningvoorraad is relatief oud, maar staat er gemiddeld redelijk tot goed bij, zo blijkt althans uit de gemeentelijke Rapportage Woningkwaliteit 2021. Vorig jaar zijn er circa 700 nieuwe verdachte adressen gedetecteerd, waarbij pandeigenaren van 274 woningen te maken kregen met een handhavingstraject. Sinds 2017 hebben een kleine 10.000 woningen een vinkje gekregen vanwege vermoedelijke gebreken, maar het overgrote deel kon na onderzoek weer van de lijst geschrapt. Meestal betrof dat galerijflats met onterechte twijfels over de kwaliteit van de balkonvloeren.
Wethouder Laurens verhief in 2016 de aanpak van achterstallig onderhoud tot stedelijke prioriteit. In juni van dat jaar stelde de gemeenteraad het programma Woningkwaliteit vast. Dat betekende in de praktijk dat de afdeling Wonen de stadsdelen ging ondersteunen met voorlichting, toezicht, handhaving en juridische en beleidsmatige ondersteuning.
Sinds de start zijn circa 9.760 woningen na een 'quick-scan' van de buitenzijde opgenomen in verschillende projecten vanwege een vermoeden van gebreken. Uiteindelijk kon het er in de meeste gevallen (7.500) mee door, oftewel het voldeed aan de minimale kwaliteit volgens het Bouwbesluit. Zo is inmiddels bij 108 van de 110 'verdachte' flats geconstateerd dat de galerijvloer voldoet. Van die overige woningen zijn er inmiddels 1.700 woningen verbeterd tot het wettelijk niveau, waarvan bijna 200 in 2021.
In 2021 zijn 700 als slecht beoordeelde woningen nader onderzocht. Bij 274 woningen was de kwaliteit zo slecht dat de gemeente een handhavingstraject startte. Dat start veelal met een vriendelijk gesprek met de eigenaar. Dat leidde in 2021 in 200 gevallen tot actie van de pandeigenaar en vanaf 2017 in totaal tot bijna 1.700 verbeterde woningen. In 2021 zijn 38 woningopnames gedaan en 11 keer is er een boete opgelegd. Een stap verder is de volledig overname van het beheer. Dat heeft de gemeente inmiddels in twee schrijnende gevallen gedaan, waarbij sprake was van zowel achterstallig onderhoud als bedreiging van de leefbaarheid. De rekening van herstelwerkzaamheden gaat vervolgens naar de pandeigenaar.
Wethouder Wedemeijer meldt dat dit jaar in ieder geval vijf handhavingsprojecten worden afgerond (o.a. galerijflatvloeren, huurcommissiezaken en herhaaldelijk overtreders) en dat projecten rond loden waterleidingen, beheerovernames en meldingen worden vervolgd.
Vocht en schimmel
De relatief gunstige cijfers vertellen niet het hele verhaal. En zeggen weinig over het wooncomfort. De kwaliteit van de relatief oude woningvoorraad blijft fors achter bij de huidige bouweisen. Zo is enkel glas geen bouwkundig gebrek. Ook blijkt het handhaven op vocht en schimmel ingewikkeld, omdat het gedrag van bewoners ook bijdraagt aan deze klachten. Bovendien zijn dergelijke klachten veelal niet zichtbaar aan de buitenzijde.
Vandaar het belang van het Meldpunt Woningonderhoud dat als onderdeel van het programma is opgericht in samenwerking met !WOON. Dat weten bewoners in toenemende mate te vinden (378 meldingen in 2021). Daarnaast is vocht en schimmel onderdeel van publiekscampagnes en 'themaprojecten', net als die rond loden leidingen, woningisolatie en galerijflatvloeren.