De overlast van vliegtuigen is in Aalsmeer de laatste tien jaar sterk toegenomen. De gemeente is fel tegen uitbreiding van het maximum-aantal vluchten.

Afgelopen zomer luidde Olthof – sinds maart gedeputeerde in Noord-Holland met luchtvaart en Schiphol in zijn portefeuille en in die rol voorzitter van de Bestuurlijke Regie Schiphol (BRS)- mede namens Zuid-Holland, Utrecht en Flevoland en 56 gemeenten de ‘noodklok’. Zijn boodschap: de wijze waarop geluidsregels worden ingepast in de nieuwe Omgevingswet maakt woningbouw op veel plekken in de regio niet meer of slechts met grote moeite haalbaar. Preciezer: in de nieuwe wet moet vliegtuiglawaai worden opgeteld bij het geluid van andere geluidsbronnen. Tegelijkertijd telt vliegtuiglawaai zwaarder mee. Geluidsnormen worden daardoor eerder overschreden. Dat kan er volgens Olthof toe leiden dat grote delen van de Metropoolregio - en ook andere gebieden - eerder het stempel slecht of zeer slecht leefklimaat krijgen.

Boel op slot

Olthof: “De nieuwe Omgevingswet moet procedures versnellen en zorgen voor een integrale afweging van de leefkwaliteit. Daar zijn we het helemaal mee eens, maar wat doet de Minister van Binnenlandse Zaken: zij maakt woningbouw in een regio rond Schiphol vooral veel ingewikkelder. Terwijl zij als Minister van Wonen erkent dat in ons land sprake is van een groot woningtekort en dat bijvoorbeeld de Metropoolregio Amsterdam voor een enorme uitdaging staat om extra woningen te realiseren, gooit zij de boel via de Aanvullingsregeling Geluid op slot. Dat kan gewoonweg niet.”
Steen des aanstoots is een schriftelijke exercitie waardoor in een groot gebied sprake is van een slecht of zeer slecht leefklimaat. “Het bij elkaar optellen van verschillende geluidsbronnen, luchtvaart, industrie, verkeer is een ontzettend complexe aangelegenheid. Tegelijkertijd gaat luchtvaartgeluid in die optelsom zwaarder meetellen. Dat leidt tot een kaartje met een groot gebied waar het leefklimaat slecht of zeer slecht zou zijn, zonder dat sprake is van extra vluchten.”
De gedeputeerde benadrukt niet te pleiten voor extra geluidsruimte. “We ageren tegen het feit dat zonder wijziging van het aantal vluchten toch een groter gebied wordt aangewezen waar het slecht of heel slecht wonen is. Gemeenten worden hierdoor met een enorm probleem opgezadeld.”

Jeroen Olthof: "Zo’n kaartje gaat ontzettend veel gedoe geven"

Ollongren: ‘geen probleem’

Olthof lijkt echter niet op steun van minister Ollongren te hoeven rekenen. Zij ziet het probleem niet. Volgens de landsadvocaat kunnen lagere overheden bij een goede en goed gemotiveerde argumentatie positief beslissen ten gunste van woningbouw. Andere juristen delen die mening. Volgens advocaat Peter van der Woerd van NewGround Law, gespecialiseerd in omgevingsrecht, wordt de soep niet zo heet gegeten. Als gemeenten hun huiswerk goed doen dan zal de rechter, zo verwacht hij, op die locaties in veel gevallen geen moeite hebben met woningbouw. Bovendien zal de rechter terughoudend toetsen.
Of juristen wel of niet gelijk hebben, Olthof is bevreesd dat dergelijke informatie van negatieve invloed is op de bereidheid van ontwikkelaars en bouwers om investeringen te doen. De organisatie van projectontwikkelaars (NEPROM) waarschuwde er kortgeleden ook voor dat de voorgenomen regeling marktpartijen kopschuw zal maken.
Verder voorziet hij dat nog meer burgers procedures beginnen tegen bouwplannen. “Zo’n kaartje gaat heel veel gedoe geven. Gemeenten zullen straks nog veel meer tijd en geld kwijtraken aan procedures. Woningbouw zal daardoor ontzettend worden vertraagd, terwijl in de huidige regelingen ook al sprake is van een grondige belangenafweging.”
Bijval krijgt Olthof wel van Friso de Zeeuw, oud-hoogleraar Gebiedsontwikkeling en in een ver verleden zelf gedeputeerde in Noord-Holland. De Zeeuw waarschuwt voor het aanwakkeren van negatieve sentimenten, waardoor gemeenten - ook al motiveren zij hun beslissingen nog zo goed en grondig – in de strijd met ontevreden burgers met 3-0 achter komen te staan.
“Het is raar dat het Rijk een ingewikkelde aanvullingsregeling dumpt en tegelijk zegt: als je goed je best doet, dan is er niks aan de hand. Dan kunnen we ons met zijn allen toch beter de vraag stellen of dit wel een verstandige regeling is”, zo zegt Olthof.
Doordacht maatwerk

Hoe moet het wel?

Olthof: “Ik heb de wijsheid niet in pacht. Het terugbrengen van geluidhinder is een enorme opgave. Het gaat bovendien niet alleen om de hinder van de luchtvaart, maar ook om verkeers- en scheepvaartgeluid en hinder van bedrijven. Bovendien wordt geluidhinder niet overal op dezelfde manier beleefd. Dat vraagt om maatwerk. Maar schrap nu die nieuwe rekenregels voor geluid, zet de bestaande regelingen een op een over naar de nieuwe Omgevingswet en laat ons, met elkaar, opnieuw nadenken over de vraag hoe we luchtvaarthinder op een eerlijke manier kunnen meewegen in onze woningbouwopgave.”
Olthof heeft daarover niet met Binnenlandse Zaken, maar wel met minister Cora van Nieuwenhuizen van Infrastructuur en Waterstaat gesproken. “Onze scherpe opstelling heeft er toe geleid dat beter wordt nagedacht over de in ons land gebruikelijke processen. Ook groeit het besef dat overheden elkaar niet op zo’n onaangename manier moeten verrassen. We hebben een gezamenlijk belang: in ons land moeten woningen worden bijgebouwd én de geluidhinder moet afnemen.”
Dat hij de impact van luchtvaartgeluid wil bagatelliseren, daar is volgens hem geen sprake van. “We moeten naar een situatie met minder overlast. Het leefklimaat in zwaar belaste gebieden moet met het oog op de gezondheid van burgers worden verbeterd. De uitbraak van het coronavirus, waarna mensen meer naar buiten trekken heeft dat ook duidelijk gemaakt.”