‘Floor’ Wibaut werd 150 jaar geleden geboren in Vlissingen. Hij werd in Zeeland rijk in de internationale houthandel. Later vestigde hij zich in Amsterdam, waar de SDAP-politicus zich volledig toelegde op ‘de publieke zaak’. Hij werd in 1907 in de gemeenteraad gekozen en was – met een korte onderbreking - wethouder van 1914 tot 1931. Wibaut was een groot voorvechter van sociale woningbouw in Amsterdam en in zijn visie had de gemeente de taak woningen te bouwen die ook voor de armsten betaalbaar waren. Onder het bewind van wethouder Wibaut is onder andere Berlages Plan Zuid gerealiseerd. Van 1922-1935 was hij ook lid van de Eerste Kamer en actief in de internationale gemeentenbeweging.
Op Wibaut kijkt elke rechtgeaarde sociaal-democraat kortom met trots en ongetwijfeld ook enige weemoed terug. Het is dan ook niet vreemd dat Amsterdam flink uitpakt om Wibaut te herdenken. De ideevorming kwam op gang nadat raadslid Bouwe Olij in juni 2008 met een motie het Wibautjaar op de agenda zette. Inmiddels staat er een reeks activiteiten op het programma die tot doel hebben de mens en bestuurder Wibaut in de schijnwerpers te zetten; stil te staan bij het Amsterdamse volkshuisvestingsbeleid dat door Wibaut op de rails is gezet en aandacht te schenken aan de stedenbouwkundige traditie van Amsterdam. Volgens sommige Wibautvorsers heeft stedenbouw zich mede dankzij de Amsterdamse wethouder pas tot een echt vak ontwikkeld.
Standbeeld terug
Halverwege juni begon het. Er verschenen posters en borden in de stad met originele uitspraken van ‘de Machtige’, zoals zijn bijnaam luidde. Op 23 juni wordt het standbeeld van Wibaut teruggeplaatst op het Rhijnspoorplein, waar het voorheen stond voor het inmiddels gesloopte Wibauthuis. Dat beeld werd gemaakt in 1959, toen zijn geboortedag honderd jaar geleden was. De stenen Wibaut kan de komende jaren toezien op de herinrichting van het gebied waar onder andere de campus van de Hogeschool van Amsterdam wordt gerealiseerd. Dezelfde dag opent in de Zuiderkerk de expositie ‘Het Beeld van Wibaut’, met vele foto’s, beeldhouwwerken, spotprenten en cartoons. Om half zes houdt Job Cohen in de kerk de lezing ‘Wibaut als gemeenteman’.
Maar er is meer. Op 9 juli verschijnt een fiets- en wandelgids die langs alle buurten voert waar Wibaut bemoeienis mee heeft gehad en medio september wordt door Andere Tijden een documentaire van Erik Willems uitgezonden over de veelzijdige koopman, socialist, vrijdenker en journalist. Rond die tijd moet ook het boek van Eric Slot klaar zijn: Wibaut: de onderkoning van Amsterdam.
Dan zit er voor eind september nog een estafette door de buurten van Wibaut in het vat en voor op de autoloze zondag 20 september een fotosafari: Amsterdammers worden uitgenodigd om onder leiding van een ‘buurtheld’ de Wibautbuurten in te trekken en daar ‘de ziel van Wibaut’ per digitale camera vast te leggen. De resultaten kunnen worden geupload naar de website www.150jaarwibaut.nl.
Congres en debat
In 1924 vond in Amsterdam het Internationaal Stedenbouw Congres plaats. Het zou een mijlpaal blijken. Het had de oprichting van internationale organisaties en een grote reeks publicaties en activiteiten tot gevolg. Amsterdam zette destijds op stedenbouwkundig terrein mede dankzij Wibaut, Keppler en Hudig de toon. De gemeente zag in het Wibautjaar een uitstekende aanleiding om, 85 jaar later, wederom een dergelijk internationaal congres te organiseren. Ditmaal over de stedenbouwkundige kwesties van deze tijd. Tijdens het congres Tomorrow worden de contouren van de nieuwe structuurvisie van de Amsterdamse Metropolitan Area gepresenteerd. Het congres vindt plaats van 30 september tot en met 2 oktober. Ten slotte staat dit najaar nog een aantal stadsdebatten op de rol, die de Dienst Wonen en de Stuurgroep Wibautjaar in samenwerking met De Balie en NUL20 organiseren.
Voor het programma van ‘150 Jaar Wibaut’ zie www.150jaarwibaut.nl