Meer Amsterdammers verlaten de stad. Dat geldt vooral voor gezinnen met jonge kinderen, zo blijkt uit ‘Amsterdam in Cijfers 2017’. De meeste strijken in de directe omgeving van de stad neer, zoals Amstelveen. Bij veel andere Europese steden zou dit een binnenstedelijke verhuizing zijn. Zo bezien valt het met die ‘vlucht de stad uit’ nog wel mee. Maar wat als de trend doorzet?
Durgerdam. Moeder Astrid en dochter Eva.
Van oudsher trekken jongeren uit het land naar de hoofdstad om er te gaan studeren of hun werkende carrière te starten, terwijl een deel in de fase van de gezinsvorming de stad verlaat en zich dan vooral in de directe regio vestigt. Aan dit patroon hebben we de term ‘roltrapregio’ te danken.
Vroeger trokken veel gezinnen de stad uit zodra ze zich dat konden permitteren. Dankzij de auto en het groeikernenbeleid kon dat ook. Maar de stad bleek een comeback kid. Vanaf eind jaren negentig kozen meer gezinnen bewust voor de stad, zegt sociaal-geograaf Lia Karsten. Deze stadsgezinnen, veelal tweeverdieners met een hogere opleiding, wilden tot enkele jaren terug binnen de Ring wonen. Ze zoeken volgens Karsten ‘stedelijkheid in de luwte’: rust voor de deur, reuring om de hoek.
De emancipatie tussen de seksen is volgens haar een belangrijke drijfveer om voor de stad kiezen: “Voor werkende ouders is timing belangrijk. Dat je zeker weet dat je met je bakfiets in een kwartier van je werk naar de crèche kunt komen, is veel waard.” Dit citaat komt uit 2010, maar Karsten parafraseerde deze bevinding kort geleden nog eens op een bijeenkomst van OIS. Andere redenen voor gezinnen om in de stad te blijven, zijn volgens haar het sociale netwerk dat ze al hebben gevormd en identificatie met de stedelijke mentaliteit: wij zijn een stoer stadsgezin; wij zijn yupp’s: young urban professional parents.
Geen inhaaleffect meer
De crisis zorgde ervoor dat meer gezinnen in de stad bleven. Maar sinds de huizenmarkt en de economie aantrok, werd de stap naar die grotere woning met tuin weer vaker gemaakt. Aanvankelijk konden de grotere aantallen vertrekkers nog worden geduid als een inhaaleffect na de crisis, maar de trend zet door. De voor de hand liggende verklaring daarvoor is dat de gestegen huizenprijzen jonge gezinnen dwingen hun heil verderop te zoeken. Maar misschien zit er wel meer achter, zoals de toegenomen drukte.
Karsten waarschuwt voor een eenzijdige stad die vooral uit singles bestaat: “Gezinnen zijn belangrijk voor de leefbaarheid. Beleidsmakers hebben het altijd over de gemengde stad, maar ze praten zelden over verschillende huishoudtypes. Je hoort nu bij de plannen over Haven-Stad ook weer alleen over die 40-40-20-verdeling. Maar wie wil je dat daar gaat wonen? Op dit moment verlaten vooral witte gezinnen met een hoge opleiding de stad. Wil je dat als stad?”
| Bevolking Amsterdam blijft groeien |
Vorig jaar groeide Amsterdam wederom met 11.000 inwoners naar bijna 850.000. De groei is het gevolg van natuurlijke aanwas (geboorteoverschot) en buitenlandse migratie. Amsterdam wordt steeds populairder bij westerse migranten. Er kwamen opvallend veel Britten naar Amsterdam, gevolgd door Indiërs en Amerikanen. |
| Jongeren komen, gezinnen vertrekken |
Vanouds komen veel jongeren naar de hoofdstad om er te studeren of te werken. Maar het aandeel jongeren van 17-19 wordt wat kleiner. Jonge studenten verkiezen kennelijk vaker ‘Hotel Mama’. Bij die beslissing zal het verdwijnen van de basisbeurs ongetwijfeld een rol spelen. Wonen in Amsterdam is duur. |
| Veel Amsterdammers gaan in de regio wonen |
De meeste Nederlandse nieuwe Amsterdammers komen uit Noord-Holland. Er verhuizen echter nog veel meer Amsterdammers naar die provincie. In 2016 waren dat er 22.000. De meesten strijken neer in de directe omgeving. Voor de overige provincies was het binnenlands migratiesaldo in 2015 positief. |
| Veel jonge gezinnen blijven wel in de stad |
OIS deed een interessante ‘cohortstudie’ waarbij bijna 11.000 kinderen zijn gevolgd die in 2010 in Amsterdam zijn geboren. Waar bevinden die zich zeven jaar later? Twee derde woont toch nog gewoon binnen de stadsgrenzen. Bijna een derde verliet de stad en ruim een kwart verhuisde binnenstedelijk. Echter: gezinnen die vertrekken doen dat veelal voor de basisschoolleeftijd van de kinderen. In die periode, 2010-2014, was Nederland nog in de ban van de crisis en werd er minder verhuisd dan nu. De meest gekozen bestemming van gezinnen is de laatste jaren Amstelveen (11% in 2016), gevolgd door Haarlem (7%), Gooise Meren (6,4%) en Zaanstad (5%). Onder de rook van Amsterdam, dat wel. |
Update 6 januari 2018:
Nog meer buitenlandse migranten in 2017, voor een groot deel studenten
Op 1 januari 2018 telt Amsterdam 855.965 inwoners. Dat zijn er 11.000 meer dan een jaar eerder. Dit blijkt uit voorlopige cijfers van OIS (Onderzoek, Informatie en Statistiek). In 2017 steeg het inwonertal sterker dan in 2016. De stad groeit vooral door buitenlandse migratie. In 2017 werd het hoogste saldo ooit bereikt: er vestigden zich 13.600 mensen meer vanuit het buitenland, dan dat er naar het buitenland vertrokken.In 2017 werden 10.600 nieuwe Amsterdammertjes geboren en stierven 5.000 inwoners; een geboorteoverschot van 5.600. Het aantal inwoners dat de stad verruilde voor een andere woonplaats binnen Nederland nam net als in de afgelopen drie jaar verder toe en komt uit op 43.700. Tegelijkertijd vestigden zich 35.500 mensen vanuit andere Nederlandse gemeenten in de stad. Voor het derde opeenvolgende jaar komt het binnenlands migratiesaldo negatief uit: -8.200. Volgens OIS vonden de nieuwe inwoners vanuit het buitenland vooral een plek in de reguliere studentenhuisvesting en studentenhotels, maar werden ook ingeschreven op kantoorlocaties (?).