Jarenlang is er gepuzzeld op het ontwerpstructuurplan. Bij de start van de planvorming steunde iedereen de keuze voor meer stedelijkheid. In de Noordelijke Randstad moeten 150 duizend nieuwe woningen verrijzen. Amsterdam levert een derde deel van die bouwproductie, zo zijn de bestuurders in de regio met elkaar overeengekomen.
PvdA noch VVD twijfelen aan de noodzaak van meer stedelijkheid. Minister Kamp zei onlangs op een ROA-conferentie dat Nederland dankzij een strenger asielbeleid toe kan met minder woningen. Maar die boodschap doet de plaatselijke politiek niet twijfelen. Ook de voorspelling dat Nederland er jaren langer over doet om op achttien miljoen inwoners te komen, zorgt niet voor een bijstelling. “Wij hebben ons in het verleden geconformeerd aan de keuze voor stedelijkheid. Daar willen we ons aan houden,” aldus VVD-raadslid John Goring.
Ook PvdA-raadslid Thijs Reuten is er van overtuigd dat de voorgenomen bouwaantallen moeten worden gehaald. “Blijven bouwen is een verplichting aan toekomstige bewoners. Amsterdam heeft nieuwe woningen nodig heeft om de bestaande woningvoorraad te vernieuwen. Bovendien zijn meer woningen nodig om het draagvlak van de stad te handhaven. Het aantal personen per woning blijft afnemen. Als we over dertig jaar niet genoeg inwoners hebben, dan komen onherroepelijk onze voorzieningen in gevaar.”
De wethouder die probeert alle bouwwensen bij elkaar te brengen, stuit echter op enorme problemen. Ieder lapje grond binnen de gemeentegrenzen heeft wel een hoeder, die meent dat een wijziging van de bestemming onverantwoord is. Het bedrijfsleven vreest minder groeikansen als er woningen om de hoek verrijzen. De gebruikers van volkstuinen beseffen wel dat de komst van meer woningen gevolgen heeft voor het nodige groen. Maar behoud van Waterland kan voor hen nooit opwegen tegen het verdwijnen van tuingroep Lissabon of tuinpark Ons Buiten in het stadsdeel Slotervaart/Overtoomse Veld.

"Wij hebben ons geconformeerd aan de keuze voor stedelijkheid. Daar willen we ons aan houden"

Nog gevoeliger ligt wellicht het verdwijnen van sportparken. “Lieve Heer wees genadig, zorg ervoor dat sportpark Sloten uit handen blijft van Duco Stadig”, zo verklaarde Bernhard Frank, voorzitter van voetbalvereniging Blauw-Wit Osdorp. Hij vindt de stadsdeelvoorzitter van Slotervaart/ Overtoomse Veld aan zijn zijde. De sociaal-democraat Henk Goettsch spreekt van een ‘gezonde geest in een gezond lichaam’. Bij de bouw van Nieuw-Sloten werd de aanwezigheid van goede sportfaciliteiten als belangrijk gezien, dan mag dat niet ineens veranderen. Daarbij, meent Goettsch, speelt de aanwezigheid van sportclubs een belangrijke rol bij de integratie van mensen uit verschillende culturen.
Luide protesten stijgen eveneens op uit Oost/Watergraafsmeer waar clubs met namen als TOG, Zeeburgia, TOS-Actief en Real Sranang hun onderkomen hebben op het bedreigde Sportpark Middenmeer-Noord. Ook zij hebben bij hun gevecht tegen het naderende onheil steun van het stadsdeel.
Een onafhankelijke adviescommissie van de Amsterdamse PvdA onder voorzitterschap van Piet Polderman, voormalig voorzitter van stadsdeel Zuideramstel, formuleerde voor de gemeenteraadsfractie het advies Stedelijkheid in Balans. De commissie laat niets aan onduidelijkheid over. Sportvelden omzetten in woonwijken of bedrijventerreinen is niet een vanzelfsprekend antwoord. Binnen de Ringweg A10 zijn de sportvelden hard nodig. En als het aantal velden toch te groot blijkt te zijn, dan zet de PvdA ze liever om in groen, parken of bos. Zoals ook het verplaatsen van volkstuinen voor de sociaal-democraten niet aan de orde is. Volkstuinen blijven populair en vervullen een functie in de stad.
Strijd voor behoud van sportvelden, zo merkt Goring op, is niet een alleenrecht van de partij van Stadig. “Na bezoek aan het sportpark Sloten waren wij er ook van overtuigd dat de velden moesten blijven.”
Sportvelden en volkstuinen kunnen alleen hun functie behouden als het mogelijk blijkt elders in de stad in hogere dichtheden te bouwen. De PvdA weet nog wel een paar plekken.
De Centrale Markthallen in stadsdeel Westerpark kunnen verhuizen naar het Westelijk Havengebied. “Er ontstaan steeds meer problemen op de oude vestigingsplaats. Juist om een beter toekomstperspectief te vinden, zouden we de bedrijven moeten verplaatsen,” zo zegt Reuten.
Het kantorengebied Amstel III biedt volgens hem eveneens grote kansen. In de omgeving van de Amsterdam Arena kunnen meer woningen verrijzen. Ook rond het AMC zouden woontorens kunnen worden gebouwd.
Verder laat hij zijn oog vallen op de Overamstel-zone. Het gebied leent zich volgens Reuten goed voor een intensieve bebouwing voor werken en wonen. Woonbebouwing moet wel de hoofdmoot zijn. Uiteraard blijft volkstuinencomplex Amstelglorie daarbij gespaard.
VVD-raadslid John Goring noemt de voorstellen van de PvdA idioot. Nu al de Centrale Markthallen bestemmen voor woningbouw terwijl een onderzoek naar de mogelijkheden van het terrein nog niet zijn afgerond, is voor hem bestuurlijk onbehoorlijk.
In principe voelt de VVD helemaal niets voor het beperken van bedrijventerreinen. “We willen geen stad waar mensen alleen kunnen wonen. De afgelopen jaren heeft het bedrijfsleven al veelvuldig moeten inschikken voor woningbouw. Die lijn kunnen wij niet voortzetten.”
Voor bebouwing van de Overamstel-zone hoeft niemand bij hem aan te komen. “Het college heeft eerder op verzoek van de PvdA duidelijk gemaakt dat een bestemmingswijziging veel moeite zal kosten. Het verplaatsen van de aanwezige bedrijven is uitermate kostbaar, zo niet onbetaalbaar. Bovendien zullen de vele onteigeningsprocedures voor een periode van jaren alle beschikbare ambtelijke capaciteit opeisen. De ontwikkeling van alle andere plannen komt dan stil te liggen. Dat moeten we toch niet willen.”
Goring weet wel iets anders. “Wij hebben ons nooit vastgelegd op maximaal achttienduizend woningen op IJburg. De VVD laat zich niet klem zetten door natuur- en milieugroeperingen.”
Maar IJburg komt in het advies van Polderman niet voor.