Vattenfall stopt per direct met de grootschalige aanleg van warmtenetten in bestaande wijken. De aanlegkosten zijn te hoog opgelopen om klanten nog betaalbare tarieven aan te bieden, aldus het bedrijf. ‘Daardoor is het onmogelijk om klanten betaalbare tarieven te bieden en als bedrijf zelf ook financieel gezond te blijven.’
Door dit besluit komen landelijke én Amsterdamse klimaatdoelen en ambities voor de energietransitie nog verder onder druk te staan. Alleen een landelijke aanpak lijkt nog te kunnen voorkomen dat de energietransitie strandt.
Wel de meest efficiënte oplossing
In Nederland zijn ruim een half miljoen huizen aangesloten op een warmtenet. Volgens eerdere scenario's zouden de komende zes jaar nog een half miljoen huizen worden aangekoppeld. Voor oudere stadswijken is een warmtenet een efficiënte manier om appartementen gasloos te maken en CO2-uitstoot te besparen, zelfs als de warmtebron (gedeeltelijk) fossiel is. Het water wordt opgewarmd met fossiele energie of restwarmte uit energiecentrales, fabrieken en afvalverbrandingsinstallaties. In de toekomst kunnen duurzame bronnen, zoals geothermie, die taak (gedeeltelijk) overnemen.
Het besluit van Vattenfall raakt warmteplannen in bestaande wijken in diverse steden waaronder Amsterdam, al zat de klad er al eerder in. Zo kregen huurders die na een renovatieproject waren overgestapt dit jaar onverwacht te maken met veel hogere energierekeningen. De Amsterdamse woningcorporaties kondigden vervolgens in maart aan vanwege de oplopende tarieven voorlopig te stoppen met het aansluiten van woningen op stadsverwarming. Elders in het land klonken vergelijkbare geluiden. Na vergeefs overleg met Vattenfall trok Amsterdam (eenmalig?) de portemonnee om zo'n 2.000 huishoudens van recente renovatieprojecten financieel te compenseren.
Nieuwe kabinet aan zet
Alle blikken zijn nu nog meer op Den Haag gericht. Eerder al bepleiten onder andere Amsterdam, corporaties en Vattenfall een landelijke oplossing om de energie- en warmtetransitie betaalbaar en gaande te houden. Demissionair-minister Jetten probeerde in maart nog met een spoedwetje de paniek over de oplopende tarieven in te dammen, maar dat had eerder een averechts effect. In ieder geval op de Vattenfalls van deze wereld.
Steeds duidelijker wordt dat landelijke overheid bij zal moeten gaan dragen aan de investeringen in infrastructuur of de aanleg van warmtenetten naar zich toe moet trekken. Anders loopt de energietransitie grote vertraging op. Weer een discussiepuntje deze zomer bij het schrijven van het regeerakkoord door het kabinet Schoof.