Image

‘Ik denk dat wij de wet gaan steunen', zei Kamerlid Barry Madlener van de PVV maandag 22 april, en daarmee tekende zich een meerderheid af voor de regulering van middenhuren. Enkele dagen later nam de Tweede Kamer de Wet Betaalbare huur aan.

Tot grote onvrede van de VVD en BBB, in de Tweede Kamer de mondigste tegenstanders van de Wet betaalbare huur. Zij wijzen er terecht op dat de regulering voor uitpondgolven en minder nieuwbouw kan zorgen. Dat staat haaks op hun woningmarktfilosofie, die te reduceren is tot ‘aanbod, aanbod, aanbod’. Meer woningen zijn de enige manier om huurprijzen daadwerkelijk te drukken, is de redenatie.

Kamerleden Peter de Groot van de VVD en Mona Keijzer van de BBB hielden in het debat wel pleidooien voor regulering met een huurindex, daarbij leunend op onderzoek door hoogleraar Peter Boelhouwer naar Duitse regulering. Maar wat de Kamerleden er niet bij vermeldden, is dat de Duitse aanpak niet voor significante en broodnodige huurverlagingen zorgt, enkel voor minder straffe prijsstijgingen op de lange termijn. Ze dienden bovendien geen concrete voorstellen in voor het invoeren van een dergelijk systeem.

Daar komt bij dat ‘aanbod, aanbod, aanbod’ op zichzelf een problematische insteek is. Het probleemoplossend vermogen van almaar meer woningen wordt schromelijk overschat. Natuurlijk, er is een absoluut woningtekort, dus meer woningen zijn nodig, maar waak voor te hoge verwachtingen van prijsdrukkende effecten. Dat komt door inherente eigenschappen van de woningmarkt. Ook de laatste jaren tonen de zwakte van het aanbodsdenken: de vrijesectorhuurmarkt groeide relatief het hardst van alle woningmarktsegmenten, en toch gingen de prijzen door het dak.

Wat resteert dan? Toch maar streng reguleren. De kaalslag van het vrijesectoraanbod is namelijk niet onoverkomelijk. Particuliere verhuur is een matig werkend middel, geen einddoel, en er zijn legio manieren om het dalende aanbod van vrijesectorhuur op te vangen.

Primair: brede volkshuisvesting. Veel huidige vrijesectorhuurders komen qua inkomen in aanmerking voor een sociale huurwoning, maar zijn aangewezen op de vrije markt. Dan kan je die markt laten voortkabbelen met de redenatie ‘een duur huis is beter dan geen huis’, zoals de tegenstanders graag zeggen, maar je kan ook voor een echte oplossing kiezen: de sociale huurvoorraad flink uitbreiden.

Laat nou net de VVD hierbij dwarsliggen. Minister Hugo de Jonge zou met zijn plan om gemeenten te dwingen tot de bouw van meer sociale huur ‘de achterstandswijken van de toekomst’ uitrollen over heel Nederland, tweette De Groot van de VVD vorig jaar. Hij bood daar later wel excuses voor aan, maar de toon was gezet. Bovendien zijn zowel de VVD als de BBB voorstander van een recht op koop, wat juist haaks staat op het uitbreiden van de sociale sector.

Wat je ook kan doen: de huur- en de koopmarkt rechttrekken. Subsidiëring van koopwoningen met de hypotheekrenteaftrek en hoge hypotheekkredieten zorgden voor ‘structurele opdrijving van de huizenprijzen’, analyseerde woningmarktonderzoeker Cody Hochstenbach. Dit ‘opblazen van de woningmarkt’ in combinatie met de decimering van sociale huursector maakt dat veel lage middeninkomens nu noodgedwongen in dure vrijesectorhuur wonen. Wil je hen helpen, dan moet je iets aan die financiële prikkels doen.

Maar wederom liggen de VVD en BBB hier dwars. De VVD is fervent tegenstander van het afbouwen van de hypotheekrenteaftrek. De BBB doet er nog een schepje bovenop en wil dat de hypotheekrenteaftrek ‘weer gunstiger wordt voor de burgers’. Verder zijn beide partijen voorstander van startersleningen. Dat is juist extra olie op het vuur.

Zolang de reguleringsopponenten zo blijven traineren, maken zij hun eigen doemscenario’s waar. Dan zal het aanbod van vrijesectorhuurwoningen inderdaad dalen, zonder dat er broodnodige alternatieven zijn. ‘Zie je wel’, zal het klinken vanuit de VVD- en BBB-gelederen. Een leuke kortstondige politieke pyrrusoverwinning. Maar het zijn uiteindelijk de ideeënarmoede, het blindstaren op aanbod en het gebrek aan een brede visie op volkshuisvesting die de huurder daadwerkelijk verder van huis brengen.