Image

Je stopt na 16 jaar bij !WOON en zijn rechtsvoorganger ASW. Best lang voor een directeursfunctie?

"Dat is zo. Van nog eens switchen is het nooit gekomen. Ook al omdat hier steeds zoveel gebeurde en veranderende. Met als mijlpaal de samensmelting van het ASW en de Wijksteunpunten in 2017 tot één organisatie. Dat traject mocht ik toen begeleiden. Dat was ook een nieuw begin. Daarna is ons dienstenpakket uitgebreid en de doelgroep verbreed naar alle bewoners, dus naast huurders ook eigenaren en VvE-besturen. We zijn in de jaren daarna uitgegroeid naar een brede dienstverlenende organisatie, ook buiten Amsterdam. Ik vond het een mooie blijk van erkenning dat we in de Amsterdamse Aanpak Volkshuisvesting expliciet worden genoemd als steunpunt voor alle Amsterdammers met een woonvraag. Een groot deel van mijn motivatie zit ook in al die bevlogen medewerkers die we hebben. Op hen ben ik echt trots."

Je wordt niet opgevolgd. !WOON krijgt een eenhoofdige leiding, de huidige mede-directeur Evert Bartlema.

"Dat we een tweehoofdige leiding hebben, heeft een historische oorzaak. Toen ik aantrad wilden zowel de toenmalige directeur Eef Meijerman als ik graag met één been binnen en één been buiten de organisatie staan. Dus ook inhoudelijke taken en projecten doen. Voor die taken word ik natuurlijk wel opgevolgd. En Evert krijgt mijn managementdeel erbij."

Tweedeling

Over naar de inhoud dan maar. Je werkzame leven staat grotendeels in het teken van het verbeteren van de positie van zwakkeren in de samenleving. Vluchtelingen, sociale huurders in een kwetsbare positie, ouderen. Is hun positie er de afgelopen decennia beter op geworden?

"In het jaar dat ik bij het ASW begon (2007) opende in Amsterdam zowel de eerste voedselbank als de eerste Miljonairs Fair. Vanaf dat moment heb ik de tweedeling in de stad zien groeien. En het enorme woningtekort speelt natuurlijk ook veel mensen parten: jongeren wonen lang thuis of betalen een vermogen voor een kamertje; veel grote gezinnen wonen nog altijd te klein.

Verder is de wijkaanpak een rode draad in mijn carrière geweest. Stedelijke vernieuwing heeft altijd mijn interesse gehad. En dan met name de positie van bewoners daarin. Dat het niet alleen gaat om stenen stapelen gaat, wordt altijd wel met de mond beleden. Maar de praktijk pakt valt vaak anders uit. En waar ik daarbij ook steeds aandacht voor vraag: dé bewoner bestaat niet. Je moet je ogen open houden voor de wensen van verschillende bevolkingsgroepen."

Participatie

Terugkijkend. Is de invloed van bewoners over wat er met hun huis of buurt gebeurt toegenomen of afgenomen?

"De aandacht van de politiek voor zwakkere wijken is altijd met golven gegaan. Van de 'probleemcumulatiegebieden in de jaren tachtig tot de masterplannen van nu. En dan hebben we tussendoor de Vogelaarwijken, krachtwijken, focusgebieden en ontwikkelbuurten gehad.

De aandacht voor participatie volgde min of meer die golfbeweging. Met de wijkaanpak zoals Amsterdam die tot ongeveer 2011 hanteerde, ging het eigenlijk best de goede kant op. Het heeft tot veel goede initiatieven geleid. Maar toen vielen veel investeringen ineens weg, bevroren corporaties veel vernieuwingsplannen en zakte ook de beleidsaandacht weg. Dat heeft tot veel frustratie en wantrouwen geleid. Dat vernieuwingsplannen ineens werden stopgezet, dat doet wat mensen hoor.
Nu zitten we in een nieuwe cyclus met nationale en lokale investeringen. De inbreng van bewoners is op complexniveau wettelijk geborgd met de Overlegwet. Bewoners hebben daarbij recht op professionele ondersteuning. Daarvoor worden vaak mensen van ons ingehuurd. Daarnaast zijn bewoners zich ook zelf luider gaan roeren. Ze willen ook andere vormen van inspraak, niet puur gericht op de eigen woning maar op buurtniveau. Ze willen partner worden in de wijkontwikkeling, niet alleen naar inspraakavonden gaan."

En dat is lastig voor beleidsmakers?

"Zeker. 'Stel je voor dat ze wat anders willen'. En het is ook hartstikke moeilijk omdat zo'n proces vaak op gespannen voet staat met allerlei planningsperikelen; het kan leiden tot vertraging en extra kosten. Maar mijn boodschap is: je hebt uiteindelijk meer aan betrokken en goed geïnformeerde bewoners. Het leidt tot betere plannen en meer draagvlak. En de tijd die je in de aanloopfase eventueel verliest, verdien je meestal in de uitvoeringsfase weer terug."

Is dat zo? Er is toch ook veel nimby-gedrag? Er is altijd wel iemand die procedeert tot de Raad van State?

"Is dat niet vooral bij grote bouwprojecten? Natuurlijk kun je nooit iedereen tevreden stellen. Maar ik heb er een groot vertrouwen in dat als je bewoners serieus laat meepraten ze ook aan de belangen van anderen denken. Hoe vaak hoor ik niet van ouderen dat in hun huis ook een groot gezin zou kunnen wonen. Als zij maar een goed en betaalbaar alternatief kregen aangeboden…
Ik kom in de praktijk voornamelijk professionals van zorginstellingen, overheden en corporaties tegen die van goede wil zijn. Maar je moet wel zorgen dat je tot resultaten komt. Een groot obstakel daarbij is de verkokering van de instituties. Vaak is er een logische oplossing, maar zie die maar eens te realiseren als investering en opbrengst in verschillende domeinen zitten. Neem de gevolgen van de extramuralisering, van het sluiten van zorginstellingen. Dat waren bezuinigingsmaatregelen, met als effect een cumulatie van kwetsbare bewoners in wijken met veel sociale huurwoningen. Daar moet dan wel extra geld naar toe voor voorzieningen, begeleiding en ondersteuning. Ongelijk investeren in gelijke kansen, zou ook mijn motto kunnen zijn." ◉