De zuidelijke IJ-oever in hapklare brokken
| The place to be |
| Aan de Van Diemenstraat is de bouw begonnen van het project IJ-side. Dat gebouw herbergt 47 appartementen en maisonnettes, waarvan zes huurwoningen, en 2000 m2 bedrijfsruimte. De woningen variëren in grootte van 70 tot 150 m2 en de koopwoningen lopen in prijs uiteen van 277.500 euro tot 525.000 euro. De koopwoningen zijn inmiddels vrijwel allemaal verkocht. Het project biedt aan een kant uitzicht over het IJ, het Silodam-gebouw en de getransformeerde graansilo’s. In het prospectus worden de omgeving en heel Westerpark omschreven als “The place to be”. Nog een citaat: “Je eet een hapje tussen de kunstenaars en fietst langs ateliers en studio’s van ontwerpers. Samen met hen bepaal je het hippe en artistieke straatbeeld.” |
We pakken het wetenschappelijk aan om er voor te zorgen dat het nieuwe plan Raad van State-proof wordt.” Co Stor, projectmanager voor de Houthaven, heeft net opdracht verstrekt voor maar liefst vijftig geluidsmodelberekeningen. “Maar dat zijn ook echt de laatste.” Er is stadsdeel Westerpark en de betrokken ontwikkelaars veel aan gelegen om de bouwplannen in de Houthavens nu wel te kunnen realiseren. De Raad van State sprak in 2003 zijn veto uit over het vorige plan, na bezwaren van ondernemingen in het belendende Westelijk Havengebied. Die vreesden in hun bedrijvigheid te worden beperkt met woningen in hun buurt.
Het debacle leverde zeker een jaar vertraging op. Dat jaar is gebruikt om de plannen nog eens goed tegen het licht te houden. Niet alleen is met TNO de milieubelasting onder de loep genomen, ook is rekening gehouden met nieuwe inzichten en behoeften. In het nieuwe plan heeft de meest westelijke bebouwing, langs het bedrijvengebied, een ‘dove’ gevel tegen geluidsbelasting gekregen. Het is de belangrijkste geluidswal voor de nieuwe wijk, waardoor de bebouwing op de oostelijk gelegen eilanden maar op beperkte schaal ‘doof’ uitgevoerd hoeft te worden. Daarnaast zijn onder meer afgeschuinde gevels aangebracht tegen het weerkaatsen van het geluid.
In het vernieuwde plan is het aantal woningen fors uitgebreid van negenhonderd naar maximaal 2250, waarvan dertig procent sociale huur. In plaats van acht zijn er nu zeven eilanden – de in 1945 gedempte haveninhammen worden weer uitgegraven. Het eerdere plan voorzag in een vrij eenvormige bebouwing, maar dat is achterhaald. Ieder eiland krijgt een eigen karakter, variërend van stadse gesloten bouwblokken met binnenhoven tot eengezinswoningen en mogelijk ook zelfbouwkavels. En er is aardig wat groen. Het idee dat water ook groen is, zoals voor het Oostelijk Havengebied gold, is hier niet overgenomen. De wijk is autoluw, met inpandige garages en op het maaiveld alleen parkeren voor bezoekers.
Een speelweide, die als een groene deken over een geplande tunnel naast de Tasmanstraat en Spaarndammerdijk ligt, moet zorgen voor de broodnodige aansluiting met de Spaarndammerbuurt. Het project Houthaven hangt nauw samen met de aanpak van de Spaarndammerbuurt, waar ongeveer 2500 huizen worden gerenoveerd, deels samengevoegd en verkocht. De nieuwe wijk en de renovaties moeten de nogal geïsoleerd liggende arbeidersbuurt economisch en sociaal versterken. Zo is het is de bedoeling dat de Houthavenbewoners straks boodschappen doen in de Spaarndammerstraat.
Het is jammer dat de renovaties in de Spaarndammerbuurt en de nieuwbouw in de Houthaven niet samenvallen, zegt Stor. Dat was oorspronkelijk de bedoeling. Bewoners van renovatiepanden hadden dan kunnen doorschuiven naar de nieuwe wijk. “Maar de bewoners merken al dat de wijk verandert”, voegt Stor er aan toe. Door de transformatie in de bestaande buurt en de tijdelijke studentenhuisvesting in de Houthaven is de diversiteit in de bevolkingssamenstelling nu al toegenomen. Zo merkt de videotheekhouder bijvoorbeeld dat er vraag is naar een ander soort films.
Besluit Luchtkwaliteit
Ook in ontwikkelproces zijn de Houthaven en de Spaarndammerbuurt nauw met elkaar verweven. De in de Spaarndammerbuurt betrokken corporaties Ymere, Rochdale en De Key krijgen grondposities in de Houthaven naar rato van het aantal opgeknapte woningen. Voor de helft, tot en met eiland 4, gaat Westerpark nu bepalen wie waar mag bouwen. De rest wordt later bekeken. Stor schat nu dat in 2009-2010 kan worden begonnen met de bouw, als deze zomer de nieuwe bestemmingsplanprocedure wordt gestart. Eerst op de rol staat het Pontsteigergebouw, waarvoor een meervoudige opdracht is uitgezet bij een drietal architectenbureaus.
Stor vertrouwt erop dat het bestemmingsplan er nu wel doorkomt. De nieuwe woonwijk heeft een nadelig effect op de luchtkwaliteit. Maar dat wordt gecompenseerd door de aanleg van de tunnel, waardoor het plan voldoet aan het Besluit Luchtkwaliteit. “De aanleg van de tunnel naast de Spaarndammerdijk en Tasmanstraat maakt een van de meest vervuilde straten van Amsterdam voor omwonenden weer schoon.”
Overigens valt de Houthaven sinds eind jaren negentig niet meer onder de supervisie van de centrale stad. Westerpark heeft de verantwoordelijkheid van dit stuk zuidelijke IJ-oever – inclusief over de grondexploitatie –overgenomen. [JvdT]