Manon Albers en dochter verruilden een woning van ruim 70 m2 voor een appartement van nog geen 50 m2. Tot hun genoegen: meer comfort, lagere huur en veel lagere energiekosten.

Manon Albers en haar volwassen dochter Nina verruilden in de zomer van dit jaar een sociale huurwoning van Rochdale van ruim 70 m2 in de Stadionbuurt, voor een appartement van Stadgenoot van nog geen 50 m2 om de hoek. Een opvallende stap, maar Albers heeft er nog geen moment spijt van dat ze de kleinere woning heeft geaccepteerd. “We woonden heel lang in onze vorige woning, maar het was een onhandig huis, verdeeld over drie verdiepingen. Toen ik vorig jaar een burn-out kreeg, duidelijk werd dat Nina over een tijdje op zichzelf wil gaan wonen en het huis in de afgelopen winter weer niet warm te stoken was, heb ik besloten om te verhuizen. Ik wilde een nieuwe start, maar ook een kleiner en compacter huis, waar je niet altijd voor alles trappen op of af hoeft.”
Moeder en dochter maakten met elf jaar inschrijfduur weinig kans op een alternatief, maar vonden dat binnen een paar maanden toch dankzij de verhuisregeling Van Groot naar Beter. Bovendien kregen ze nog een verhuiskostenvergoeding van de gemeente Amsterdam en betalen ze nu minder huur: 615 euro tegenover eerst 650 euro. “Per vierkante meter is dat misschien meer, maar een groot voordeel is dat mijn energierekening 80 euro per maand lager is,” aldus Albers.

Huisbezoeken

Het gezin Albers is niet uitzonderlijk, zegt Pieter van Pol, projectleider passend wonen van Stadgenoot. “Een grote woning betekent een groot oppervlakte om schoon te houden en vaak trappen die niet voor iedereen handig zijn. Kleinere, compacte woningen kunnen veiliger aanvoelen of op een locatie liggen die dichter bij voorzi

eningen of familie is. Er is een breed scala aan redenen om voor een kleinere woning te kiezen.”
Duizenden grote sociale huurwoningen worden bewoond door kleine huishoudens. Danny Westendorp, projectleider passend wonen bij Rochdale: “Alleen al bij Rochdale hebben we 2.300 huishoudens van 65-plus die in een woning met vier tot zeven kamers wonen. Ik wil benadrukken dat we niemand willen wegjagen, maar een deel van deze huurders wil wellicht verhuizen en daar willen we mee in gesprek.”
Rochdale heeft vijfhonderd huishoudens aangeschreven en inmiddels 175 huisbezoeken afgelegd. Daardoor zijn veertig grote woningen vrijgekomen. Daarvoor staan de gezinnen in de rij. Westendorp: “Bijna de helft van de gezinnen in de Amsterdamse sociale huursector woont te krap.”

Van Pol: “Verhuizen is zeker voor senioren een heel ingrijpende stap. Als ze daar toch toe besluiten, mede vanwege de begeleiding en de gemeentelijke verhuiskostenvergoeding, dan leidt dat tot een verhuisketen. Aan het eind daarvan kan een starter een woning betrekken.”
Prioriteit
In twee jaar tijd, tot september 2018, hebben ongeveer 120 huurders een verhuiskostenvergoeding aangevraagd voor de regeling Van Groot naar Beter. Voor de regeling Van Hoog naar Laag geldt dat zo’n 160 huishoudens naar een woning zijn verhuisd die op de begane grond ligt of bereikbaar is met een lift. Geen schokkende cijfers, maar wel een verrassende stijging, vindt ook Iris Westerterp, beleidsadviseur wonen bij de gemeente Amsterdam. “Beide regelingen bestaan ongeveer tien jaar, maar kregen lange tijd bij de corporaties en de gemeente geen prioriteit. Die situatie is veranderd.”
Corporaties en gemeente hebben - mede op aandringen van de gemeenteraad -  een nieuwe start gemaakt, met betere afspraken. Westerterp: “De doorstroming op de woningmarkt is beperkt en senioren moeten langer zelfstandig blijven wonen. Ook al lossen deze regelingen de problemen met de doorstroming niet volledig op, ze helpen wel meer mensen een woning te bieden die bij ze past.”
De doelstelling van honderd verhuizingen per regeling per jaar wordt nog niet gehaald, maar aanpassing van de voorwaarden heeft wel tot meer resultaat geleid. De belangrijkste wijzigingen zijn dat de huidige huur na verhuizing niet omhoog gaat en dat huurders niet meer alleen naar woningen van de eigen corporatie kunnen verhuizen. De keuze is dus veel groter.

Finetunen

Beide regelingen worden volgend jaar onder de loep genomen en waar nodig aangepast. Voor Van Groot naar Beter gebeurt dat in ieder geval. De eis dat de grote woning minimaal 70 m2 moet zijn én minimaal vijf kamers bevatten, wordt versoepeld: vier kamers is straks genoeg. Westendorp van Rochdale: “Een aanzienlijk deel van onze grotere woningen telt vier kamers, die komen straks ook in aanmerking.”
Daarnaast wordt er volgens Westerterp gesproken over aanpassing van de regels rond het tegengaan van een huursprong. Huurders vanaf 65 jaar komen in aanmerking voor de regeling Van Hoog naar Laag, maar wie tussen de 65 en 70 jaar is kan, in tegenstelling tot 70-plussers, een fors hogere huur krijgen. Sommige corporaties matigen de huur voor deze groep overigens al op eigen initiatief, maar dat is niet officieel in de afspraken opgenomen.
Er is ook discussie over de uitzondering die gemaakt wordt voor verhuizingen naar nieuwbouw: de huursprongbeperking geldt dan niet.
Door de regelingen toegankelijker te maken, moet het aantal verhuizingen in de komende jaren verder toenemen. Daarbij staat ook de vraag open of de regelingen voor de hele WoningNet-regio moeten gaan gelden.

Begeleiding

Om het aantal verhuizingen verder omhoog te krijgen, blijkt persoonlijke begeleiding van potentiële verhuizers doorslaggevend. De gemeente overweegt daarom zelf een professionele woonbegeleider in te zetten, naast de inzet van corporatiemedewerkers en de vrijwillige wooncoaches van !WOON. De woonbegeleider zou senioren kunnen bijstaan in de diverse fases van een verhuisproces - van het zoeken van een geschikte woning, het weggooien en inpakken van spullen tot en met de uiteindelijke verhuizing. Een verhuizing is voor iedereen ingrijpend. En dat geldt zeker voor senioren. Westendorp: “Je moet een heel bewustwordingsproces door, voordat je de stap durft te maken.”