Woningbedrijf Velsen verwacht tot 2028 maar liefst 300 miljoen euro aan sloop/nieuwbouw, groot onderhoud, renovatie en verduurzaming uit te geven. Een groot deel van dat geld gaat naar het naoorlogse IJmuiden. De eerste 380 woningen uit de wederopbouwperiode worden inmiddels aangepakt. “Tijdens de Tweede Wereldoorlog hebben de Duitsers een groot deel van het oude IJmuiden met de grond gelijk gemaakt om de toegang tot het Noordzeekanaal te kunnen verdedigen. Na de oorlog is de stad aan de hand van een plan van de fameuze architect Willem Dudok opnieuw opgebouwd. Op een sobere manier, veel schraler dan eerder in Hilversum. Dudok situeerde in IJmuiden langs een aantal hoofdassen overwegend portieketageflats. Die woningen vormen nu het hart van ons bezit, maar deze woningen zijn na ruim zestig jaar wel aan het einde van hun levensduur. Ze zijn bovendien niet duurzaam. Daar moet echt veel gebeuren.”

Fantastisch uitzicht

Ook zijn er functionele gebreken. “Die portiekwoningen zijn niet voorzien van een lift. Wij willen onze oudere bewoners, die net als elders langer zelfstandig thuis moeten blijven wonen, meer comfort bieden.” Dat kan volgens hem door een gepaste vorm van sloop/nieuwbouw. “Met de sloop van achthonderd woningen denken we voldoende te kunnen voorzien in de vraag van onze oudere bewoners.” Sloop/nieuwbouw levert volgens hem niet alleen comfortabele, levensloopbestendige woningen op. “Als we de oude portiekflats van drie bouwlagen bijvoorbeeld vervangen door nieuwbouw van vijf lagen, dan ontstaat voor veel bewoners een fantastisch uitzicht. Zee, duinen, industrie. Daarmee hebben we echt iets bijzonders in de aanbieding.”

Tijd voor lokaal maatwerk

Hoewel ook in IJmuiden de spanningen op de woningmarkt toenemen, zit groei van de woningvoorraad er niet in: “Dat kan het bedrijf financieel en organisatorisch niet aan.” WBV huisvest vooral één- en tweepersoonshuishoudens en de doorstroming neemt af. “De strijd om die beschikbare woning wordt almaar heviger. Dat heeft ook te maken met de komst van een ander systeem van woonruimteverdeling. Wij en de collega-corporaties hebben ons vorig jaar aangesloten bij Kennemerland. Vroeger ging ongeveer 85 procent van de vrijkomende sociale huurwoningen naar iemand uit de gemeente Velsen. Dat aantal is in één jaar tijd gedaald naar 55 procent.”
Voor Van der Laan is die daling een punt van zorg. “Het is goed als mensen de vrijheid krijgen om te verhuizen. Maar als er steeds minder woningen beschikbaar komen en mensen steeds verder van Amsterdam naar een woning zoeken, dan moeten we ons de vraag stellen of we die druk eerlijker kunnen verdelen. Misschien moeten bepaalde inwoners van Velsen toch een betere voorrangspositie krijgen. Het is nu een goed moment om na te denken over meer lokaal maatwerk.”

Eigentijds gezicht

De keuze van WBV voor sloop/nieuwbouw biedt volgens Van der Laan ook een enorme kans voor de regio. ”Wie het centrum van IJmuiden bezoekt, reist als het ware terug in de tijd. De stad is wel toe aan een andere smoel. Ook de gemeente Velsen heeft wel behoefte aan een meer eigentijds gezicht.”
Daarbij kan IJmuiden door verdichting een bijdrage leveren aan het verminderen van de woningnood in de Metropoolregio Amsterdam. “In de regio is sprake van een groot woningtekort. Er bestaat onder meer behoefte aan meer koop- en vrije sector huurwoningen. Door te verdichten kunnen wij in IJmuiden ruimte vrijspelen voor een meer gevarieerd woningaanbod. Dat doen we niet zelf, maar ik ben ervan overtuigd dat ontwikkelaars en beleggers belangstelling zullen hebben voor dergelijke locaties.” Het mes snijdt volgens hem ook nog aan een andere kant. “De regio kan ook iets voor ons betekenen. Als zich meer koopkrachtige mensen in IJmuiden vestigen, dan levert dat een positieve bijdrage aan het behoud van bijvoorbeeld winkelvoorzieningen.”
De aandacht voor het hart van IJmuiden komt nadat het woningbedrijf de aanpak van Zeewijk, eveneens in IJmuiden, heeft afgerond. “In de jaren zeventig zijn daar flats van 12-hoog gebouwd. Rond de eeuwwisseling was daar sprake van ernstige sociale problematiek. Veel drugsoverlast. Daar is een omvangrijke saneringsoperatie uitgevoerd. Veel flatgebouwen zijn gesloopt. We zijn inmiddels aangeland bij ons laatste project, de laatste flat aan de Orionweg maakt plaats voor een gemengd woningaanbod, en ik durf te zeggen dat die wijk er weer supergoed bijstaat.”

Nooit klaar

Daarna wordt het volgens Van der Laan tijd om in Velsen-Noord aan de slag te gaan. De woningen daar zijn dan zo’n zestig jaar en zullen moeten worden verbeterd.”
De Autoriteit Woningcorporaties maakte corporaties kortgeleden het verwijt dat zij minder investeren dan volgens de eigen meerjarenramingen mogelijk zou zijn. “Voor ons geldt dat zeker niet. Soms is het lastig projecten doorgang te laten vinden. Ook wij worden geconfronteerd met de gevolgen van strenge regels rond PFAS en stikstofdepositie. Maar bij onze laatste vernieuwingsprojecten hebben daarvoor toch een goede oplossing weten te vinden en die projecten kunnen doorgaan. En ook voor de komende jaren zullen we een maximale inspanning leveren om de kwaliteit van onze portefeuille te verbeteren.”
Ook vanuit duurzaamheidsperspectief is dat dringend noodzakelijk. In 2018 had nog maar 16 procent van de portefeuille van WBV een groen energielabel. “We proberen onze achterstand in te lopen. Over tien jaar moet dat precies omgekeerd zijn. In 2028 moet de portefeuille voor 61 procent bestaan uit woningen met een A- of een B-label.”

De Noostraat, IJmuiden. Na de oorlog is de stad naar een plan van Dudok opnieuw opgebouwd.