Image

Hoe kun je als oudere zo lang mogelijk de regie over je eigen leven houden? Volgens architect Peter van Assche worstelen veel mensen met die vraag als ze op leeftijd raken. “Ze hebben hun hele leven voor zichzelf kunnen zorgen, maar er komt voor iedereen een moment dat dit niet meer kan. Tussen zelfredzaamheid en verpleging in zit een fase waarover senioren zich zorgen maken. Op wie kunnen ze terugvallen als ze hulp nodig hebben en is hun woning wel geschikt voor extra zorg aan huis?”
In 2017 won Van Assche met zijn bureau SLA de prijsvraag Who Cares van het Atelier Rijksbouwmeester, Humanitas en vier gemeenten. Architecten werden uitgedaagd om na te denken over nieuwe vormen van zorg en wonen en af te stappen van de standaard driekamerwoning in het groen. Almere was een van de plaatsen die zich aan de prijsvraag had verbonden. Het gemeentelijk woningbouwatelier was op zoek naar ideeën om het sterk vergrijzende stadsdeel Almere-Haven te vernieuwen. Nadat Van Assche de competitie had gewonnen, ging het atelier intensief met hem samenwerken om zijn concept van een eigentijds woonhofje van de grond te krijgen. Het bleek de start van een ingewikkeld traject.

Aangepaste grondprijsberekening

De kracht maar ook de moeilijkheid van het initiatief zit hem in de veelzijdigheid van het plan. Zo kozen Van Assche en zijn medestrijders voor de in Nederland nog experimentele coöperatievorm om hun woongemeenschap te creëren. Behalve senioren besloten ze ook ruimte te geven aan een groep van tien jongeren met een lichte beperking die samen met hun ouders een woongemeenschap willen ontwikkelen. Ook andere huishoudens zoals gezinnen, alleenstaanden of tweeverdieners zijn van harte welkom in het hofje, ongeacht hun inkomen. Met het opnemen van zowel sociale als vrijesectorhuur moet het project voor iedereen bereikbaar zijn.

“Die optelsom van ambities maakte het voor de gemeente lastig om het initiatief te beoordelen. Het paste niet in de bestaande kaders zoals het zorgbeleid of de berekening van grondprijzen”, legt Claudia Laumans van het gemeentelijk Woningbouwatelier Almere uit. “Bij een wooncoöperatie worden woningen niet verkocht, ook niet na 25 jaar. Bij het bepalen van de grondprijs voor ontwikkelaars en corporaties wordt daar in Almere wel vanuit gegaan.” Uiteindelijk heeft het woningbouwatelier in nauwe samenwerking met de wethouder een experimentele grondwaardeberekening voorgesteld die recht doet aan dit coöperatieve woonproject. Om voor deze lagere grondprijs in aanmerking te komen, moet De BinnenHaven aan een aantal eisen voldoen, zoals voldoende transparantie over huurinkomsten en uitgaven, een verbod op het uitponden van woningen en het verhuren van sociale huurwoningen volgens dezelfde regels als woningcorporaties. Alle inkomsten uit het project moeten ook ten goede komen aan het initiatief.

Image

Wooncoöperatie De BinnenHaven moet niet alleen plek gaan geven aan senioren maar ook aan woongemeenschap van tien jongeren met een lichte beperking en hun ouders. De overige woningen worden verhuurd aan andere geïnteresseerden.

Integraal ontwikkelplan

Na enige aanpassingen kon de coöperatie zich vinden in de experimentele grondprijskaders van de gemeente. In september ging ook de gemeenteraad met deze zienswijze akkoord en gaf ze haar zegen aan de ontwikkeling voor het Stadswerfpark waarvan De BinnenHaven een onderdeel is. Van Assche is blij dat deze belangrijke hobbel is genomen. De realisering van zijn idee is daarmee een stap dichterbij gekomen. Met de gemeente werkt hij nu aan het integraal ontwikkelplan waarin een stedenbouwkundig plan en de exploitatie van het project zijn opgenomen. Dat moet komende zomer naar de gemeenteraad toe. Als die akkoord gaat, heeft Van Assche nog een jaar nodig om de individuele woningen te tekenen zodat in de zomer van 2024 de eerste spade de grond in kan.

Naar de bank

Voordat er gebouwd kan worden, moet nog wel de financiering van het project worden geregeld. Het overgrote deel van de 2,5 miljoen euro aan investeringen zal bij een bank worden geleend. De coöperatie is daarvoor in gesprek met de Rabobank en de Duitse GLS-bank die meer coöperatieprojecten in Nederland heeft geholpen. De stijgende rente en oplopende prijzen van bouwmaterialen maken het financiële plaatje wel lastiger. Toch blijft Van Assche er vertrouwen in hebben dat een van de banken wil samenwerken om het project van de grond te krijgen. “Uiteindelijk moeten er in Nederland toch woningen worden gebouwd.”

Image

Bovenaanzicht van het ontwerp De BinnenHaven in het stadswerfpark in Almere Haven.