Er bestaat een grote variëteit aan (initiatieven voor) geclusterde woonvoorzieningen voor senioren. Al deze concepten bevinden zich in het gebied tussen het eerdere 'thuis' en het verpleeghuis. Alle woonvormen onder de noemer 'geclusterd wonen' hebben naast een zelfstandige woning minimaal een of meerdere gedeelde voorzieningen. Van een gedeelde (dak)tuin tot een gemeenschappelijke fitnessruimte, café of keuken.
Transformatie bestaande zorginstellingen
Zorgorganisaties en corporaties bouwen traditionele instellingen om tot concepten met zelfstandige woningen. Nieuwe formules bestaan uit een combinatie van zelfstandige huurwoningen en gemeenschappelijke voorzieningen. Mooi voorbeeld is Liv In van Habion in Hilversum, een concept met een aantal gemeenschappelijke leefruimtes (zie NUL20, nr.104).
Opplussen seniorenflats
Rotterdam is gestart met het 'opplussen' van traditionele seniorencomplexen, waarin ook goede zorg dichtbij is en activiteiten gericht op ontmoeting worden georganiseerd c.q. gefaciliteerd. Ook in Amsterdam is een start gemaakt met dit concept Thuisplusflat (zie pag. 4 in dit nummer) onder de naam Lang Leven Thuisflats. Woningcorporaties hebben daarvoor een aantal wooncomplexen aangemeld, maar een bewonerscommissie - zoals die van Osdorperhof in Amsterdam Nieuw-West - kan ook het voortouw nemen.
Wooncoöperaties/woongroepen
Bij concepten als die van Stichting Het Knarrenhof, Amsterdamse CPO-projecten als Akropolis-IJburg en Eureka (twee grote Amsterdamse zelfbouwprojecten in voorbereiding) of De Binnenhaven (Almere) is de idee van gemeenschapsvorming en zorg voor elkaar vanaf de start ingebakken. Neem het initiatief Eureka, dat de regie over de zorg beoogt terug te nemen "omdat we ervan uitgaan dat we het zelf beter en goedkoper kunnen, bijvoorbeeld via een vaste pool ZZP-ers die op bepaalde tijden aan huis komt."
Eureka heeft een locatie in de Amsterdamse Kolenkitbuurt toegewezen gekregen om een complex met 80 tot 100 woningen, grotendeels in de middeldure huursector, te ontwikkelen in collectief particulier opdrachtgeverschap (CPO). Er komen zelfstandige appartementen, vriendenwoningen en woongroepen met een gezamenlijke woonkeuken.
Er is een veelvoud aan initiatieven voor dergelijke woongemeenschappen die niet van de grond komen. Het loopt vaak stuk op de financiering. Met hulp van een corporatie lukt het soms wel. Zo bouwde de Alliantie de Akropolis-toren op Zeeburgereiland, terwijl Stadgenoot eerder het Shaffy-huis (voor oudere kunstenaars) realiseerde en nu op Oostenburg zowel het 'Leven Lief Huis' voor dementerende kunstenaars bouwt als Noorderzon voor de coöperatieve Vereniging Noorderzon (Amsterdam).
AM bouwt momenteel voor Woonzorg 'De Stadsveteraan' in het Amstelkwartier, 150 sociale huurwoningen in een mix van zelfstandige appartementen en groepswoningen met gedeelde voorzieningen. 'Samen zelfstandig wonen' is hier het credo.
Woningcorporaties bouwden de afgelopen decennia ook een aantal collectieve woonvoorzieningen voor migrantengroepen. Dat was een tijdje uit de mode, maar de vraag is gebleven. Er is een groeiende groep ouderen met een migrantenachtergrond. De laatste jaren hebben Amsterdamse corporaties weer enkele collectieve woonvoorzieningen voor migranten gerealiseerd (zie ook De bewoners van de Z1 woontoren).
Projectontwikkeling
Ook institutionele beleggers zien het aantal senioren rap toenemen. Dat biedt kansen om ook binnenstedelijk in het hogere huursegment seniorencomplexen nieuwe stijl te realiseren. Voorbeelden zijn het project Burano in Zaandam en De Makroon, De Nieuwe St.Jacob en LIFE Amsterdam; in november nam Amvest in Amsterdam-Noord The Sphinx in aanbouw.
Succes is niet vanzelfsprekend. Bij Burano en LIFE kostte het de verhuurders geruime tijd om alle appartementen vol te krijgen. Gebouweigenaar Syntrus Achmea verlaagde bij Burano niet alleen de huren maar wijzigde ook de communicatiestrategie: meer gericht op huurders zonder zorgvraag.
Deze tekst is een toevoeging bij het artikel: 'Zelfstandig maar wel Samen' (zie link)