De gemeente Zaanstad heeft een lange traditie in het aanbieden van betaalbare koopwoningen aan mensen met een smalle beurs. Waar andere gemeenten zich beperkten tot startersleningen, richtte Zaanstad al in 2005 een eigen BV op om de maandlasten van nieuwbouwkopers te verlagen. Die hoefden volgens het model BKZ Traditioneel in eerste instantie maar 75 procent van de ‘stenen’ te betalen. De overige 25 procent bleef, net als de grond, in handen van de BKZ BV. Als het inkomen dat toeliet, kon stap voor stap een groter deel van de woning worden aangekocht. Jaarlijks betaalde de koper een inkomensafhankelijke canon voor de erfpacht van de grond. Die kon pas worden afgekocht als ook de woning voor honderd procent was afbetaald. Officieel was het model bedoeld voor huishoudens met een inkomens tussen de 22.000 en 37.000 euro bruto, maar in de praktijk kochten vooral lagere inkomensgroepen met een brutojaarinkomen rond 25.000 euro via dit model een huis. Van de regeling, die na 2012 niet meer werd ingezet voor nieuwbouw, maakten ruim 300 huishoudens gebruik. 

Tijdens de financiële crisis introduceerde Zaanstad twee nieuwe koopmodellen om vooral de bouwproductie en werkgelegenheid in de sector op peil te houden. Met de Zaanse Afzetregeling kregen projectontwikkelaars de garantie dat veertig procent van hun koopwoningen binnen een project door BKZ BV werd afgenomen om eerder te kunnen starten met bouwen. BKZ BV kreeg op die manier voor een bedrag van 25 miljoen euro 105 woningen in handen die via het BKZ Instap-model aan geïnteresseerde kopers werden verkocht. Die hoefden niet 75 maar slechts 70 procent van de stenen aan te kopen met de verplichting om bij inkomensgroei in de jaren erna stap voor stap de rest van de woning over te nemen. Zo’n 170 andere nieuwbouwwoningen werden in die crisisjaren aangeboden met het BKZ Erfpacht-model. Kopers financierden daarin weliswaar honderd procent van de woning, maar kregen de volledige erfpachtcanon de eerste tien jaar kwijtgescholden. Na afloop van die periode mochten ze de erfpacht in zijn geheel afkopen of overgaan tot jaarlijkse canonbetalingen waarvan de hoogte al bij aanvang van het contract waren vastgelegd. 

 

Als een eigenaar zijn huis binnen die tien jaar wil doorverkopen, mag dat alleen aan een ander huishouden uit de doelgroep. Nel Hazendonk, directeur van de BKZ Holding: “We hebben het in financiële zin onaantrekkelijk gemaakt voor hogere inkomensgroepen om een BKZ Starterswoning te kopen. Ze krijgen niet alleen minder korting op hun jaarlijkse erfpachtbetaling, maar moeten ook een extra bedrag van tienduizend euro aan ontwikkelkosten aan ons betalen.” Voor de eerste honderd BKZ Starterswoningen zijn inmiddels afspraken gemaakt met projectontwikkelaars en er loopt een aantal verkenningen om dat aantal verder uit te breiden.  

 

---