Het beeld is ronduit deprimerend. De dolgedraaide woningmarkt zorgt voor een steeds groter wordende tweedeling in de samenleving. In gebieden waar woningen nog betaalbaar waren, schieten de prijzen ook zodanig omhoog dat de immer opgevoerde onderwijzer, verpleger en politiemens hun woonwensen ook daar per kwartaal omlaag moeten bijstellen. Voorspelling voor 2021: prijsstijgingen van 16 procent in Flevoland, aldus de economen van Rabobank...

Dat is dan de koopmarkt. In een kwart van alle Nederlandse gemeenten staan sociale huurders meer dan zeven jaar op een wachtlijst. In Amsterdam reageren gemiddeld 433 mensen op een vrijkomende sociale huurwoning.

De enorme prijsstijgingen in de koopsector zijn gedeeltelijk het gevolg van het woningtekort, maar nog veel meer van de lage rentes op de internationale geldmarkt. Daar komt in Nederland nog bij het gebrek aan huurregulering en fiscale bevoordeling van huizenbezitters. Het resultaat: huiseigenaren en vastgoedondernemers zien de waarde van hun bezit almaar stijgen en betalen daar nauwelijks belasting over. Ander gevolg: beleggers concurreren particuliere kopers weg.

Woonstarter, je zult het maar zijn. Kind van de rekening van een combinatie van internationaal monetair beleid en falend woonbeleid. Jongeren zijn gewoon de klos, tenzij een dikke baan, rijke vriend/vriendin of een ouderlijke 'jubelton' de weg opent naar een ruime koopwoning.
Het thema woningschaarste, de verdeling ervan, de mogelijkheden er wat aan te doen, de regulering van de markt. Het zijn onderwerpen die in elk nummer van NUL20 terugkeren.   
In het vorige nummer verkenden we koopconstructies die op gemeentelijk niveau kunnen worden ingezet om ook betaalbare koopwoningen te kunnen realiseren. Dat bleek best ingewikkeld, want tal van andere financiële opkontjes, zoals lagere overdrachtsbelasting, koopsubsidies of mildere leennormen, drijven vooral de prijzen op of zorgen voor een eenmalig voordeel voor de eerste koper.
Ook in dit nummer weer veel aandacht voor de woonstarter. Hoe gaat het bijvoorbeeld met de bouw van flexwoningen, een van de initiatieven om de woningnood op korte termijn te bestrijden. Nog zoiets: deze zomer lopen de eerste officiële vijfjarencontracten voor jongeren af. De regeling die twintigers inderdaad meer kans heeft gegeven op een betaalbare woning in de hoofdstad. Maar hoe vergaat het de noodgedwongen vertrekkers na vijf jaar?
En we eindigen dit thema in Almere, van oudsher de stad voor woonstarters. Wat gaat men daar doen om ook lagere en middeninkomens een wooncarrière te bieden?

Nummer: NUL20 nr 107, juni 2021