Het Nederlandse woningmarktbeleid laat zich het laatste decennium lezen als een kroniek van gemiste kansen. Natuurlijk had een kabinet in betere tijden een begin moeten maken met een flexibilisering van de huren en het beperken van de hypotheekrenteaftrek. In plaats daarvan smoorden rationele overwegingen in taboes. In het laatste kabinet Balkenende mocht niet eens meer hardop gepraat worden over hervorming van de woningmarkt. Terwijl het nakende failliet van een systeem waarin jaarlijks tientallen miljarden werden rondgepompt, zich toen al aandiende. De Nederlandse koper werd aangemoedigd zich steeds dieper in de schulden te steken en de financiële kloof tussen kopen en huren groeide alleen maar.
Aan deskundige adviezen en waarschuwingen ontbrak het niet. Ongeveer elke deskundige uit binnen- en buitenland heeft aangedrongen op een structurele hervorming van de Nederlandse woningmarkt. Daar is wel iets maar toch weinig mee gedaan door het kabinet Rutte. De maatregelen, zoals de extra punten voor schaarstegebieden en die om scheefwoners (>€ 43.000) meer huur te laten betalen, ontberen een integrale visie en richten zich expliciet op de huurder. Dan is er nog de woningbelasting voor verhuurders van zo’n 760 miljoen euro. De timing van deze heffing kon niet beroerder. De kaspositie van de laatste organisaties die in Nederland nog op enige schaal investeren in woningbouw - de corporaties - wordt erdoor ondermijnd.
De Kunduz-coalitie heeft het H-taboe doorbroken en gebroken met het inflatievolgend huurbeleid voor nog een groep huurders met een iets hoger inkomen (34.000 tot 43.000 euro): zij krijgen vanaf 2013 er 1 procent extra bij. En jawel: ook deze extra huurinkomsten worden door het kabinet ‘afgeroomd’ met een nieuwe heffing die volgens de eerste berekeningen een veelvoud is van de potentiële extra inkomsten.
De maatregel om de renteaftrek te schrappen van aflossingsvrije hypotheken is op lange termijn verstandig, maar zal op korte termijn de koopmarkt verder doen stagneren. De maatregel verergert bovendien het insider-outsiderprobleem waar de Nederlandse poldermaatschappij op tal van terreinen mee worstelt: bestaande rechten en voordelen van insiders worden geëerbiedigd, terwijl outsiders voordelen en rechten mislopen. Het helpt de woningmarkt van de regen in de drup.
Het belangrijkste van het Kunduz-akkoord is dat er een taboe is geslecht. Om met pensionado Johan Cruijff te spreken: soms moet er eerst iets gebeuren, voordat er wat kan gebeuren.
