In de overspannen Amsterdamse gereguleerde huursector bestaan veel voorrangsregelingen. Toch komt er vanaf 2024 weer eentje bij als het aan wethouder Pels ligt: voor kwetsbare economische daklozen. Voor de voorrang voor politiepersoneel kunnen straks ook agenten in opleiding in aanmerking komen. En minder Amsterdamse jongeren krijgen voorrang op een jongerenwoning, zo blijkt uit de voorstellen voor de nieuwe Huisvestingsverordening 2024-2027.
In de Huisvestingsverordening worden elke vier jaar regels vastgesteld om de leefbaarheid in wijken te beschermen en de sociale en soms ook middeldure huurwoningen 'eerlijk' te verdelen. Wat eerlijk is, bepaalt de gemeenteraad.
De praktijk leert: hoe schaarser het aanbod, hoe meer voorrangsregels de politiek opstelt. Zo heeft de Amsterdamse politiek naast de wettelijke urgentiegroepen - statushouders, medische urgenten, doorstromers uit maatschappelijke instellingen, stadsvernieuwingsurgenten - voorrangsregelingen ingevoerd voor zorgpersoneel, politieagenten, leraren en Amsterdamse jongeren. Met als onvermijdelijke consequentie dat woningzoekenden zonder speciale status langer moeten wachten.
Per 1 januari 2024 moet de nieuwe verordening ingaan. Het moment voor wethouder Zita Pels om de bestaande regelingen tegen het licht te houden. Dat levert geen vermindering van voorrangsregels op, zoals de huurdersorganisatie FAH bepleit (zonder specifiek te worden), maar een aantal bijstellingen én een nieuwe urgentiecategorie.
Beroepsgroepen
De beroepsgroepenregelingen wordt op enkele punten gewijzigd. De verdeelsleutel voor de circa 200 sociale en middeldure corporatiewoningen per jaar wordt licht aangepast: 19 procent naar politie, 32 procent naar onderwijs en 49 procent naar zorg (het was 22-34-44). Ook agenten in de laatste fase van hun opleiding mogen straks meedingen; leraren uit het speciaal onderwijs gaan deel uitmaken van de groep met de meeste voorrang.
Stadsvernieuwing
Er zit momenteel een hiaat in de regels rond de herhuisvesting van stadsvernieuwingsurgenten met betrekking tot jongvolwassenen van 18-23 jaar. Als hun ouderlijke woning wordt gesloopt of gerenoveerd tellen ze namelijk niet meer mee voor de grootte van de nieuwe woning terwijl ze ook geen recht hebben of een urgentie. De nieuwe regeling: vanaf 23 hebben thuiswonende jongvolwassen recht op een semi-urgentiestatus (was al zo) én (nieuw!) van 18-23 jaar tellen ze voortaan nog wel mee bij het huishouden waar ze deel van uitmaken.
Economisch daklozen
Opmerkelijk is dat het college weer een nieuwe urgentiecategorie wil toevoegen: voor kwetsbare economisch daklozen. Dat zijn vaak mensen die na een scheiding of ontslag dakloos raken en gaandeweg steeds verder in de problemen geraken. Hun problematiek is ook in NUL20 vaker beschreven. Projecten als 'Tijdelijk onder dak' bieden niet altijd en slechts voor een jaar een oplossing. En ook het nieuwe Woningnet-systeem dat is gebaseerd op punten sparen, biedt kennelijk onvoldoende perspectief. Wethouder Pels wil nu de meest schrijnende gevallen een urgentiestatus kunnen geven. Ze verwacht dat het om zo'n dertig mensen per jaar gaat.
Jongerenhuisvesting
Sinds 2021 hebben Amsterdamse jongvolwassenen tot 28 jaar voorrang op een jongerenwoning, met een vijfjaarscontract. Die geldt voor jongeren die de afgelopen 10 jaar ten minste 6 jaar aaneengesloten in die gemeente hebben gewoond. Met die 'bindingseis' blijken toch jongeren met een lang Amsterdams woonverleden te worden uitgesloten, bijvoorbeeld omdat ze tijdens hun studie op Uilenstede (Amstelveen) of in Diemen hebben gewoond. Daarom wordt de regeling nu aangepast. Aan de bindingseisen morrelen blijkt wettelijk lastig en daarom wordt de voorrangsregeling beperkt: nog maar zo'n 30 tot 50 procent van de vrijkomende jongerenwoningen gaat straks nog naar Amsterdamse jongeren. Andere jongeren krijgen daardoor meer kans.
Driemonders in Weesp
Sinds Weesp onderdeel is van Amsterdam geldt daar een voorrangsregeling waarbij Weespenaren voorrang hebben op 60 procent van het vrijkomende aanbod van corporatiewoningen. Dat geldt vanaf 2024 ook voor inwoners van Driemond. Die zijn namelijk meer georiënteerd op Weesp dan op Zuidoost, het stadsdeel waar zij voorheen onder vielen.