De woningproductie in de Metropoolregio Amsterdam gaat de komende jaren flink terugzakken. Die conclusie kan worden getrokken op basis van het aantal vergunde woningen in de 29 gemeenten van de regio. In de eerste helft van 2023 is het aantal vergunde woningen bijna de helft van 2020. De bij CBS geregistreerde aantallen bouwvergunningen zijn wellicht in absolute zin niet altijd betrouwbaar en per kwartaal ook zeer grillig. Maar de trend is onmiskenbaar zeer negatief.
| Bouwvergunningen woningen in de regio Amsterdam - 1e helft van het jaar | ||||
| 2020 | 2021 | 2022 | 2023 | |
| Almere-Lelystad | 1.068 | 930 | 449 | 438 |
| Amstel-Meerlanden | 149 | 592 | 36 | 348 |
| Amsterdam | 2.764 | 3.591 | 3.337 | 1.114 |
| Gooi en Vechtstreek | 199 | 512 | 237 | 192 |
| IJmond | 283 | 165 | 265 | 201 |
| Zaanstreek-Waterland | 1.174 | 728 | 398 | 515 |
| Zuid-Kennemerland | 44 | 34 | 0 | 102 |
| TOTAAL MRA | 5.681 | 6.552 | 4.722 | 2.910 |
Het dalende aantal bouwvergunningen is een landelijke trend. Dit is zeer slecht nieuws voor het bestrijden van de woningnood. Alle initiatieven van demissionair minister Hugo de Jonge waren er juist op gericht de productie op te schroeven naar 90.000 à 100.000 per jaar. Die ambitie is vertaald naar regionale bouwopgaven. Zo voorziet de MRA Woondeal de bouw van 171.000 woningen in de periode 2022-2030. Dat doel raakt steeds verder uit zicht.
Er worden dit jaar zeker in de hoofdstad nog veel woningen opgeleverd, maar de tekenen van een nakende bouwcrisis zijn er al geruime tijd: ontslagen bij architectenbureaus, dalende voorverkopen van nieuwbouwwoningen, projectontwikkelaars in financiële problemen en afhakende beleggers. Projecten worden daardoor herontwikkeld, uitgesteld of stilgelegd. Zelfs het verstrekken van de bouwvergunning betekent niet dat een project definitief van start gaat. Veel projectontwikkeling buiten de hoofdstad ligt op zijn gat omdat de verkoop van nieuwbouwwoningen is ingezakt. Dat begon vorig jaar maar zet zich dit jaar in versterkte mate door, zo blijkt uit cijfers van makelaars en de halfjaarcijfers van de grote woningbouwers. BPD verkocht in het eerste halfjaar bijna 40 procent minder nieuwbouwwoningen dan in het eerste halfjaar van 2022. Heijmans verkocht in de eerste zes maanden 15 procent minder nieuwbouwwoningen dan in dezelfde periode een jaar eerder.
Omdat ook beleggers de kat uit de boom kijken, vallen ook projectontwikkelingen stil met veel vrijesectorhuur. Steevast worden deze redenen opgesomd: de oorlog in Oekraïne, gestegen rente en bouwkosten, fiscale maatregelen en - niet te vergeten - de aangekondigde huurregulering. Samengevat: 'a perfect storm'.
Vooral het aantal vergunde woningen van marktpartijen loopt enorm terug. De woningbouw in de corporatiesector lijkt weinig last te hebben van een dip. Maar dat is maar betrekkelijk goed nieuws. Het is juist de bedoeling dat de bouw van sociale huurwoningen dit decennium fors gaat stijgen, naar zo'n 5.000 per jaar, waarvan de helft in de hoofdstad. Daar ziet het gelet op de ontwikkeling van de bouwvergunningen nog niet naar uit.
Bron: CBS/bewerking data door NUL20