Fraai boek over 'the making of' de Marker Wadden

Om direct maar een mogelijk misverstand uit de weg te helpen: Marker Wadden is geen natuurboek. Het prachtig uitgevoerde boek beschrijft vooral ‘the making of’. Tal van direct betrokkenen schrijven over de aanleiding, de eerste ideevorming, de financiering, de ontwikkeling van de vorm en reliëfverschillen van de archipel, het opspuiten, het ‘stedenbouwkundig ontwerp’ van de luttele gebouwen, en de inpassing van bezoekers in deze gecreëerde natuur. Het is daarmee in de eerste plaats een boek voor vakgenoten geworden, hoewel de prachtige fotografie van Theo Baart het ook een dankbaar salontafelobject maakt. Over een oude Nederlandse traditie: land maken.

Troebele bak water

De directe aanleiding voor de Marker Wadden is de treurige staat van het Markermeer. De aanleg van de Houtribdijk tussen Lelystad en Enkhuizen heeft tot gevolg gehad dat westelijk ervan een troebele bak water ontstond, waar bodemslib eindeloos blijft rondwervelen. Oorzaken: weinig diepte, harde dijken rondom en gebrek aan doorstroming. Gevolgen: weinig water- en bodemleven en vissen en vogels die moeilijk bij hun voedsel kunnen. De Marker Wadden is te kleinschalig om daar een heel groot effect op te hebben. Maar als halteplaats voor vogels is het een enorm succes.

Maar terug naar het maken. Er is een landschapsontwerp gemaakt, er is gebaggerd, er is land gemaakt. Er wordt beschreven hoe en waarom de archipel van smalle eilanden zo is geworden als hij nu is. En vervolgens welke natuurlijke processen er ontstonden, en hoe die soms een handje werden geholpen. Het boek staat ook uitgebreid stil bij het stedenbouwkundig ontwerp voor de mini-nederzetting van veertien houten gebouwtjes. En daar blijkt verrassend veel over te vertellen. De gebouwtjes moesten beschutting bieden en opgaan in het landschap. Ze moesten ook zodanig worden ontworpen dat ze in kant-en-klare modules konden worden aangevoerd. De bewoning moest autarkisch worden, zelfvoorzienend. Geen riool, elektriciteit of aanvoer van fossiele brandstoffen. Er moesten knopen doorgehakt worden over bezoekers. Die zijn mede welkom voor de financiering van het beheer. Wat voor voorzieningen moesten er voor hen komen? Waar verstoorden ze de natuur niet te veel? Het voor de mens toegankelijke deel is bescheiden gebleven, zo’n 20 procent van het gebied. De lezer kijkt aan de hand van teksten van direct betrokkenen ‘onder de motorkap’ van het nieuwe land. Gerealiseerd volgens de laatste inzichten moet het de suggestie wekken dat het er al eeuwen ligt. Het resultaat is een met veel aandacht gemaakt boek. Zeer interessant voor vakgenoten en ongetwijfeld voor tal van anderen.