We hadden in de Stadsregio Amsterdam al de metafoor van de roltrap. Daar komt nu het sombreromodel bij, om over de donut maar te zwijgen. Het staat allemaal in het nieuwe rapport Wonen in Amsterdam 2013: Ruimtelijke ontwikkelingen. Belangrijkste conclusie: de verschillen tussen binnen en buiten de Ring nemen toe.
Met de term roltrapregio werd de stedelijke dynamiek aangeduid waarin jonge mensen naar de stad stromen om te studeren of de eerste stappen in hun carrière te zetten. En waarin ze, als ze wat ouder worden en een gezin vormen, voor een groot deel uitstromen naar de directe regio, om daar een groter huis (met tuin) te betrekken.
Door de onderzoekers Hester Booi en Kees Dignum werd vorig jaar de term sombrerometropool gemunt. Deze Mexicaanse hoed duikt nu op in het deelrapport ‘Ruimtelijke Ontwikkelingen’ van WiA 2013.
Waar dit allemaal om gaat? Als je kijkt naar de sociaal-economische kenmerken van bewoners en hun oordelen over de woonkwaliteit, tekent zich in een grafiek het patroon hoog-laag-hoog af van het centrum naar de periferie van de metropool, oftewel - met enige fantasie - een sombreromodel: van de populaire historische binnenstad, via de naoorlogse stedelijke vernieuwingsgebieden en groeikernen naar de opbloeiende oude suburbs (Het Gooi, Haarlem, de Noordzeekust en plattelandsdorpen). Dat model is in de plaats gekomen van de donut-stad van de vorige eeuw (vervallen kernsteden met sterke stadsranden), aldus Dignum.
Het roemruchte sociaaleconomische onderscheid tussen ‘binnen en buiten de Ring’ is eigenlijk een onderdeel van de sombrero. Dat onderscheid is er volgens WiA 2013 pas sinds de eeuwwisseling. De onderliggende prijs- en inkomensverschillen waren vooral gesitueerd in de koopsector, met een lichte demping van het effect dankzij de huursector. Maar sinds kort is er een omdraaiing te zien: de inkomens in de koopsector dragen niet meer bij aan de groei van de verschillen, maar de beide huursectoren (sociale huur en vrijesectorhuur) voor het eerst wel.
Volgens Dignum is deze nieuwe trend in de huursector vermoedelijk blijvend: nieuw huurbeleid zorgt ervoor dat gewilde locaties ook in de sociale sector een hogere huurprijs krijgen. En de trendbreuk in de koopsector kan omslaan als de markt weer aantrekt. Dignum: “Dat zou voor het eerst de situatie zijn dat alle drie sectoren bijdragen aan het sociaal-economische verschil tussen ‘binnen en buiten de Ring en het IJ’.”
Más sombrero dus.