In 2003 werd een ambitieus vernieuwingsplan gepresenteerd voor de Kolenkitbuurt in Bos en Lommer. Die ambities zijn noodgedwongen bijgesteld. Recent topoverleg tussen alle betrokken partijen leidde niet tot nieuwe afspraken over de aanpak van het woningbestand. De ongeveer 3,6 miljoen euro focusgeld is in elk geval een welkom steuntje in de rug om bestaand beleid te continueren.
De tijd van de grootschalige stedelijke vernieuwing is voorbij. Het geld is op. Amsterdam heeft besloten de resterende gemeentelijke vernieuwingsgelden te concentreren in acht gebieden in plaats van 33. Wethouder Freek Ossel in april 2011 over de nieuwe aanpak: “Wij nemen met de stadsdelen de bestuurlijke verantwoordelijkheid voor die gebieden. De middelen worden in één portemonnee gestopt. Nu gaat het ons erom met gebiedsgerichte arrangementen het verschil te maken.” Deze ‘focusgebieden’ zouden er op basis van de opgestelde criteria het beroerdste voorstaan. |
Wie rondwandelt in de Kolenkitbuurt beweegt zich tussen twee werelden. Fraaie nieuwbouw met veel koopwoningen staat naast armoedige portiekwoningen uit de jaren vijftig die wachten op sloop of renovatie. Hier is de stedelijke vernieuwing vastgelopen. De bewoners van de in slechte staat verkerende sociale huurwoningen verkeren daardoor al jaren in tergende onzekerheid.
Het is een doorn in het oog van de bestuurders van stadsdeel West. Maar ook van de nieuwe bewoners die naar deze buurt zijn getrokken. Vooralsnog zien ze weinig terug van de beloofde verbeteringen in de rest van de buurt.
Redenen genoeg voor het stadsdeelbestuur om in december vorig jaar een onderzoek te starten naar de mogelijkheden die er zijn voor die delen van de buurt waar nog geen vernieuwing heeft plaatsgevonden.
Godfried Lambriex, portefeuillehouder Wonen en Stedelijke Vernieuwing: “Het is een groot dilemma waar we mee worstelen. De vraag is of het reëel is om de sloop- en nieuwbouwplannen uit te stellen. Of moeten we kiezen voor andere maatregelen om de diversiteit en kwaliteit die ons voor ogen staat te bereiken? Bijvoorbeeld door renovatie van de bestaande woningen, samenvoegen voor grote gezinnen en door verkoop. We zijn er nog niet uit. Hopelijk wordt de knoop in het najaar doorgehakt. We kunnen mensen niet eindeloos in onzekerheid laten.”
Nieuwe impuls
Het is overigens niet zo dat alles is stilgevallen. Tegen de verdrukking in start woningcorporatie Eigen Haard in september met de bouw van 113 woningen in het middengebied. De helft daarvan bestaat uit sociale huur en de andere helft vrije sector huur. Gezien de ontwikkelingen op de woningmarkt worden er vooralsnog geen koopwoningen gebouwd. Gebiedsontwikkelaar Peter Visser van Eigen Haard: “Door deze wijzigingen is onze investering veel hoger dan gepland. Maar wij staan op het standpunt: wie A zegt moet ook B zeggen. De plannen die we al hadden gaan dus door, maar wel met de nodige aanpassingen.”
In de tweede fase (start begin 2015) worden volgens de planning die er nu ligt 140 woningen gesloopt in de Nannostraat. Dat zijn twee woningcomplexen tegenover de jaren geleden gerenoveerde huizenblokken van de Akbarstraat. In plaats hiervoor komen zestig sociale huurwoningen en een nieuwe Bos en Lommerschool. Uiteindelijk is het streven om in de derde en laatste fase ook koopwoningen te bouwen. Visser: “Maar dat hangt dus af van de ontwikkelingen op de woningmarkt. Voorlopig gaan we met de eerste twee fasen aan de slag om de buurt een nieuwe impuls te geven.”
Ook Stadgenoot start dit jaar met de bouw van ongeveer veertig woningen in de wijk. Bovendien gaat het stadsdeel de winkels en de daarboven gelegen zeventig woningen in het zogenaamde Borstblok aan de Bos en Lommerweg opknappen.
Focusgebied
De Kolenkit was eens de minst gewaardeerde wijk van de stad. De rapportcijfers die bewoners voor hun buurt geven, laten van 2001 tot 2011 een opwaartse lijn zien, tot net een voldoende. Toch hoort de wijk nog tot het selecte gezelschap van acht focusgebieden. In ieder geval levert dat extra geld op van de centrale stad. Dat wordt onder meer gebruikt voor extra maatregelen op het gebied van ‘schoon, heel en veilig’ en het project Samen Doen, een samenwerkingsverband van hulpverlenings- en maatschappelijke organisaties. Lambriex: “Juist omdat de fysieke vernieuwing op zich laat wachten is het heel belangrijk om extra aandacht te schenken aan de sociale opgaven en verbeteren van de leefbaarheid. Dat extra geld draagt bij aan alle ontwikkelingen die er gaande zijn. En we hebben inmiddels al veel bereikt. Ook wat betreft het verbeteren van de sociaal-economische positie van bewoners. Dat dit niet direct zichtbaar is in de cijfers heeft te maken met de grote groep studenten die woningen in tijdelijke verhuur hebben. Zij brengen het gemiddelde minimuminkomen niet omhoog.”
| De Kolenkitbuurt in Bos en Lommer ligt westelijk van de A10, ingeklemd tussen de Erasmusgracht, Haarlemmerweg en de ringspoorlijn. De wijk dankt zijn naam aan de voormalige Hervormde kerk die in de volksmond de Kolenkit werd genoemd. De wijk werd in de jaren vijftig gebouwd. Op dit moment wonen er ruim 6200 mensen. Opvallend is het grote aantal bewoners tussen de 0 en de 18 jaar: 27,7 procent. Slechts 5,8 procent is 65-plus. Driekwart van de bewoners is van niet-westerse afkomst. Ongeveer 13,4 procent is nieuwe stedeling. Het percentage minimumhuishoudens is met 29,2 procent het hoogst van heel Bos en Lommer. Bijna de helft van de kinderen groeit op in zo'n huishouden. Door sloop en nieuwbouw is het aantal sociale huurwoningen de afgelopen jaren afgenomen, maar het beslaat nog steeds 81,6 procent van de totale woningvoorraad. Tevredenheidsonderzoek wijst uit dat deze buurt met een 6,0 (WiA 2011, totaaloordeel) het laagst scoort van heel Bos en Lommer. Ervoer in 2005 20 procent van de mensen overlast van de jeugd; dat percentage is inmiddels opgelopen tot 33. Sinds 2012 is het Samen Doen Team actief dat bestaat uit sociale hulpverleners die huishoudens met een meervoudige problematiek ondersteunen. Studenten van het project Vooruit organiseren activiteiten om de bewonersparticipatie te bevorderen. Kunstenaars organiseren regelmatig projecten in de openbare ruimte waarbij bewoners worden betrokken. |
| Direct over de snelweg aan de Bos en Lommerweg ligt een braakliggend terrein: het Jan van Schaffelaarplantsoen. Volgens onderzoek zou de plek prima geschikt zijn voor een combinatie van woningbouw, parkeervoorzieningen, winkels en dienstverlening. Het wachten is alleen op een marktpartij die er brood in ziet. Tot het zover is, ontwikkelt Cascoland Kolenkit, een netwerk van kunstenaars, allerlei initiatieven op het terrein. Fiona de Bell is een van de initiators van Cascoland Kolenkit. Ze komt aangesneld over een van de houten vlonders op het moment dat een vrachtwagen met jonge fruitbomen aan komt rijden. De boompjes worden in verrijdbare bakken geplant voor het nieuwste project: de pluktuin. Alle voorzieningen die Cascoland heeft aangebracht op het plantsoen kunnen binnen een paar dagen worden gedemonteerd en verhuisd. De Bell: “Het is ongewis hoe lang we hier kunnen blijven. Maar voorlopig gaan we gewoon door met het ontwikkelen van het terrein. Het project is heel succesvol; steeds meer buurtbewoners gebruiken de voorzieningen en helpen mee.” Afgelopen winter was er een ijsbaantje met koek en zopie. Kinderen uit de buurt kregen gratis schaatslessen. Een vrijwilliger zorgt er zeven dagen per week voor dat de kippen overdag op het terrein scharrelen waarna ze weer in hun hok worden gedreven. In ruil daarvoor mag hij de eieren mee naar huis nemen. Twee buurtbewoonsters zijn inmiddels met hulp van de kunstenaars van Cascoland ondernemer geworden. Binnenkort wordt bovendien de KookKit geopend: naast de barbecues die er al zijn, komt een kookplek waar buurtbewoners een maaltijd kunnen bereiden op biogas, gewonnen uit oud brood. Het nieuwste project van Cascoland: een verhuisdienst waarbij bewoners die vanwege sloop moeten vertrekken, elkaar verhuizen met een daarvoor aangeschafte verhuiswagen. Die vrachtwagen kan daarna dienst doen als logeerhuis. Dat logeerhuis is nu nog in een corporatiewoning gevestigd. Familie van buurtbewoners, ook uit het buitenland, kan er voor korte tijd verblijven tegen een kleine vergoeding. |