We gaan op stap met toezichthouder Sarina en bouwinspecteur Ortwin van de gemeente Amsterdam. Het doelwit: woonboten die illegaal als hotel worden verhuurd. Het is een publiek geheim dat flink wat woonbooteigenaren hun boot structureel of een flink deel van het jaar verhuren aan toeristen. Tot voor kort kon dat bijna zonder gemeentelijke restricties, maar die tijd is voorbij. Voor woonbotenbewoners gelden nu dezelfde regels als voor overige bewoners. En dus kan ook de woonbootbewoner een klop op de kajuitdeur verwachten van een gemeentelijke toezichthouder.
Sarina heeft een map met tientallen dossiers van woonboten bij zich. In de dossiers overlastmeldingen van omwonenden die te maken hebben met gebruik door toeristen. Op deze regenachtige dinsdag zijn woonboten in een van de kleinere grachten aan de beurt voor controle. Het is verbazingwekkend over hoeveel boten – ongeveer een op de tien – op zo’n klein stukje gracht is geklaagd.

‘This is the city council’

Bij de eerste twee woonboten die op de lijst staan, zijn alle ramen aan de kadekant hermetisch gesloten. Er is niemand thuis of de toeristen zijn vooraf geïnstrueerd vooral niet open te doen wanneer er door vreemden wordt aangebeld. Bij de derde boot verschijnt na lang kloppen een slaperige vrouw aan de deur. Sarina laat haar identiteitskaart zien en vertelt dat ze namens de ‘city council’ komt en graag even binnen wil controleren of de verhuurder zich aan de regels houdt. De Duitse toeriste reageert niet erg enthousiast, maar laat de toezichthouders toch binnen.
De woonboot ziet er vrij nieuw uit en lijkt speciaal ontworpen voor vakantieverhuur. In het kleine gangetje bij de voordeur zijn aan weerszijden deuren met sloten. De huisregels aan de muur laten geen twijfel bestaan over de bestemming. De kamer blijkt eenvoudig ingericht met een bed, een kast, bureautje en kitchenette. Kortom de standaard inrichting van een hotelkamer. Terwijl Sarina haar vragen stelt, bekijkt Ortwin de brandblusser en de brandmelders. Intussen komt een man uit de badkamer en bekijkt het tafereel met opgetrokken wenkbrauwen. Hij legt zich al snel neer bij de situatie wanneer de vrouw hem uitlegt wat er aan de hand is.
Uit de kamer aan de andere kant van het halletje klinkt gestommel.
Nadat de vakantiegangers zich hebben gelegitimeerd en een briefje hebben gekregen met daarin nogmaals uitleg over de actie en een telefoonnummer waar ze terecht kunnen met klachten, kloppen de toezichthouders op de andere deur. Ook hier doet een nog slaperige vakantieganger de deur open. Deze eveneens Duitse toerist laat de deur op een kier en lijkt niet van plan de medewerkers van de gemeente binnen te laten. Uiteindelijk gaat hij toch overstag en deze kamer blijkt identiek aan de andere. Hij wil zich echter niet legitimeren en Sarina moet het doen met een onwillig gemompelde naam.
Eenmaal buiten noteert de toezichthouder een en ander in het dossier. Of het hier illegale verhuur betreft, moet nog blijken. Sarina: “Over de brandveiligheid bestaan twijfels. Er is maar een uitgang en de brandblusser is over de datum. We zoeken dit op kantoor verder uit. Als er sprake is van illegale verhuur wordt de eigenaar binnen enkele weken schriftelijk op de hoogte gesteld. Ook de brandweer gaat soms nog langs als wij vermoeden dat het niet brandveilig is.”

Niemand binnenlaten!

Bij het volgende adres van de lijst doet een vrouw in eerste instantie de deur open, maar nadat Sarina zich heeft voorgesteld wordt die onmiddellijk weer dicht gegooid. Terwijl we op weg zijn naar het volgende adres komt een man achter ons aangerend. De Amerikaanse toerist verontschuldigt zich dat ze zo onbeschoft deden, maar als hij de reden van het bezoek krijgt uitgelegd zegt hij onomwonden dat hij de controleurs niet binnen laat zonder medeweten van de verhuurder.
Bij het volgende adres heeft het team meer succes. De deur wordt door twee giechelende meisjes opengedaan die nieuwsgierig naar de bezoekers kijken. De controleurs mogen binnen komen en de meisjes geven een rondleiding na zich verontschuldigd te hebben voor de troep.
De in totaal zes jongeren hebben de boot voor vijf nachten gehuurd voor 1100 euro. Ze vonden deze vakantiebestemming net als de andere toeristen op een website. Zij kozen voor verblijf op een woonboot, omdat ze zo een stuk goedkoper uit zijn dan wanneer ze aparte hotelkamers boeken. Bovendien is het ‘sehr gemütlich’ op zo’n ‘Hausboot’.
Er zijn twee slaapkamers met in totaal vijf bedden. In de woonkamer zijn nog eens drie grote banken. Er kunnen in principe dus acht mensen bivakkeren. Ortwin maakt foto’s van de inhoud van een paar grote wandkasten: stapels handdoeken en beddengoed en zelfs weggooipantoffels. “Die heb ik niet in mijn kast liggen,” stelt de bouwinspecteur nuchter vast, waarna hij tevergeefs op zoek gaat naar brandblussers en –melders. Op de wc hangen een toeristische kaart van Amsterdam en uitgebreide huisregels. In de vensterbank staan houders met flyers over Amsterdamse bezienswaardigheden.
Een van de meisjes laat het verhuurcontract zien en de rekening die ze van de verhuurder heeft ontvangen. Ze heeft er geen moeite mee om zich te legitimeren, maar vraagt daarna wel een beetje angstig of ze op hun vakantieadres mogen blijven. Tot opluchting van de jongeren blijkt dat het geval. Ook wat deze woonboot betreft, zal pas nader onderzoek moeten uitwijzen of hier sprake is van illegale vakantieverhuur.