Portiekflat in de huidige staat

“Niet eerder heeft een Amsterdamse corporatie de stap gezet naar nul-op-de-meter portiek-etagewoningen”, zegt projectontwikkelaar Niek Schaap van woningcorporatie Eigen Haard. “Niet alleen wij, maar alle Amsterdamse corporaties hebben grote aantallen van dergelijke woningen. Die moeten voor 2040 aardgasloos worden gemaakt. Dit is een belangrijke eerste stap.”

Theemuts

Om de flat energiezuinig te maken, krijgen de bijna zestig jaar oude flats in Geuzenveld – vijf rijtjes van vier woonlagen met drie- en vierkamerappartementen – een volledig nieuwe buitenschil. “We plaatsen als het ware een theemuts over de woningblokken. De daken krijgen zonnepanelen. Ze worden bovendien voorzien van een bijzondere luifel waar ook weer zonnepanelen op komen. En de installaties worden vervangen. Cv-ketels maken plaats voor warmtepompen. Koken gebeurt straks elektrisch. Verder worden keukens, badkamers en sanitair waar nodig vernieuwd.”
Tien jaar geleden stonden de woningen nog op de nominatie om te worden gesloopt. “Door de economische crisis zijn die plannen niet uitgevoerd, maar verbetering is onverminderd noodzakelijk. Tegenwoordig denken we dan eerder aan renovatie. De levensduur van de woningblokken wordt met veertig jaar verlengd”, aldus Schaap.

Ingrijpende veranderingen

Het verdwijnen van de gasaansluiting uit de keuken vormde een heikel punt voor de bewoners. “Velen van hen zitten niet te wachten op zo’n drastische ingreep, maar uiteindelijk hebben we met voldoende huurders overeenstemming weten te bereiken. Voor het eerste blok van ruim dertig woningen is dat inmiddels een feit. Als de andere bewoners vervolgens het resultaat zien, dan verwacht ik met hen wat makkelijker tot overeenstemming te kunnen komen. Ik begrijp de aarzeling wel. De renovatie brengt overlast met zich mee. En leidt tot ingrijpende veranderingen, waar we elders in de stad of in het land op die schaal nog geen voorbeelden van kunnen laten zien.”
Belangrijk is de belofte dat de woonlasten minimaal op hetzelfde niveau blijven. “De kale huur gaat omhoog en de servicekosten wijzigen, maar de energierekening gaat omlaag. Wij garanderen de individuele bewoner vervolgens dat de woonlasten op zijn minst gelijk blijven. Mocht de opbrengst van de zonnepanelen per huishouden onvoldoende zijn, dan krijgen mensen daar waar nodig extra financiële compensatie.”

Verwarrend begrip

Schaap spreekt bij de aanpak van de Wegener Sleeswijkbuurt liever niet over nul-op-de-meter. “Dat is een verwarrend begrip. Huurders blijven betalen voor de elektriciteitsaansluiting. De hoogte van de elektriciteitsrekening is sterk afhankelijk van de persoonlijke omstandigheden. Een alleenwonende oudere dame heeft een heel ander energieverbruik dan een gezin met vier of vijf kinderen. Het gaat erom dat we met de aanpak van de woningen een positieve bijdrage leveren aan het klimaat en dat niemand daar financieel nadeel van ondervindt.”
Achttien dagen heeft aannemer Dura Vermeer nodig om een woning aan te passen. “De renovatie gebeurt in bewoonde staat, maar de bewoners kunnen tijdens het werk in een logeerwoning in de buurt verblijven”, aldus Schaap. De keuze is op Dura Vermeer gevallen vanwege de succesvolle renovatie van portiek-etagewoningen in de stad Groningen.  

Kostbare operatie

De renovatie van de portiekwoningen in Geuzenveld-Zuid is een kostbare operatie. Eigen Haard investeert, alle voorbereidingskosten en vergoedingen meegerekend, circa 100.000 euro per woning. Daarbij is al rekening gehouden met speciale duurzaamheidssubsidies van de gemeente Amsterdam en de Europese Unie. “De kosten zijn niet gering, maar wij verwachten bij deze renovatie veel te kunnen leren over de meest efficiënte aanpak van portiek-etagewoningen.”
Schaap heeft wel zijn twijfels over de haalbaarheid van toekomstige kostenreductie. “De kennis die we nu opdoen zal vervolgprojecten goedkoper maken. Ook schaalvergroting zal zijn opbrengst kennen, maar aan de andere kant hebben we de laatste tijd te maken met een sterke stijging van de bouwkosten.”