Harrie Dekkers is een ‘woonvrijwilliger’. Hij maakt nieuwkomers wegwijs in de Nederlandse samenleving. De gepensioneerde Amsterdammer houdt zich sinds een jaar bijna fulltime bezig met de begeleiding van statushouders die een woning krijgen toegewezen.
Dekkers: “Ik krijg van VluchtelingenWerk een lijst met woningen voor statushouders en teken in op de adressen die ik kan begeleiden. Op het afgesproken tijdstip ben ik samen met de verhuurmakelaar en de toekomstige huurder op het adres voor het tekenen van het huurcontract.”
De eerste prioriteit is vervolgens de aanmelding bij de juiste instanties: “Daarna ga ik met de huurder naar de dienst Wonen voor huurtoeslag en andere zaken die geregeld moeten worden. Een week later volgt een bezoek aan de sociale dienst om een uitkering aan te vragen.”
Over het algemeen zijn statushouders heel blij met hun woning, maar Dekkers maakt het wel eens anders mee: “Zo was er een gezin met drie kinderen dat de aangeboden woning in Noord veel te klein vond. Ze weigerden die te aanvaarden en werden teruggestuurd naar het AZC. Een week later zijn ze toch teruggekomen en ben ik mee naar de woning gegaan. De oppervlakte voldeed aan de norm voor het aantal gezinsleden. Ik heb die familie uitgelegd hoe het er op de Amsterdamse woningmarkt aan toe gaat. Daarna hebben ze de woning alsnog geaccepteerd.”

Woonservice: de buurman

April dit jaar nam de Amsterdamse gemeenteraad de motie ‘Iedere statushouder een Amsterdamse buurman’ aan. In die motie wordt het college verzocht om huisvesting van verblijfsgerechtigde vluchtelingen te spreiden door de stad. Ook in extra opvanglocaties in transformatiepanden of tijdelijke huisvesting wordt gestreefd naar een mix van bewoners. Het idee hierachter is statushouders zo snel mogelijk te integreren in de Amsterdamse samenleving.
Zes woningcorporaties en stichting VluchtelingenWerk Amstel tot Zaan (SVAZ) hebben in dat kader hun krachten gebundeld bij de begeleiding van statushouders. Asielzoekers met een verblijfsvergunning die een woning in de hoofdstad krijgen toegewezen, worden direct aangemeld bij project Woonservice. Via VluchtelingenWerk wordt een vrijwilliger zoals Harrie Dekkers aan de nieuwe bewoner gekoppeld. De samenwerking met VluchtelingenWerk ontstond drie jaar geleden. Toen deden alleen Ymere, de Alliantie en Eigen Haard mee. Begin dit jaar hebben ook Rochdale, Stadgenoot en De Key de partnerovereenkomst getekend. De kosten worden naar rato verdeeld over de corporaties. De gemeente draagt een zevende deel bij.

Jan van der Voort is coördinator bij project Woonservice voor SVAZ. Hij prijst de betrokkenheid van de woningcorporaties. “De samenwerking verloopt prima. En er is onlangs een projectgroep opgericht die onderzoekt hoe we de zaken nog beter op elkaar kunnen afstemmen. Verder worden er kennisbijeenkomsten georganiseerd voor de professionals van de woningcorporaties waarbij ze ook met de vrijwilligers kennis kunnen maken.”

Gebiedsgericht

Er wordt onderzocht hoe de organisatie meer gebiedsgericht kan gaan werken. “Dan zijn de lijntjes veel korter naar bijvoorbeeld de wijkbeheerders die ook betrokken zijn bij de begeleiding van de nieuwkomers. Iedere statushouder krijgt zijn eigen consulent die voor drie en een half jaar het vaste aanspreekpunt is voor de nieuwkomers. En wanneer het nodig is, zijn er wijkvrijwilligers die mensen de eerste maanden wegwijs maken in de buurt en helpen met de taal.”
Woonruimte is er natuurlijk bij lange na niet voldoende, maar Van der Voort is redelijk tevreden met de aantallen woningen die corporaties beschikbaar stellen. Bij SVAZ werden er in maart 77 aangemeld tegenover veertig in januari. “Ondanks de krapte op de woningmarkt zien we het aanbod stijgen. Er wordt geanticipeerd op het tekort door alternatieven te zoeken zoals woningdelen door jonge vluchtelingen. En er zijn diverse andere creatieve oplossingen mogelijk. Wel houden wij als vluchtelingenwerk goed in de gaten dat de kwaliteit van wonen gewaarborgd blijft.”

Abdullah en Madj zijn Amsterdammer

Gezien het relatief grote aanbod van kleine woningen krijgen veel jonge, alleenstaande statushouders een woning in Amsterdam toegewezen. Abdullah Ali (23) en Madj Mshaty (20) wonen sinds een maand of tien in het voormalige GAK-gebouw in Bos en Lommer. Stadgenoot heeft in het getransformeerde kantoorgebouw 26 wooneenheden ingericht voor jonge statushouders. De rest van het gebouw bestaat uit studentenwoningen en koopwoningen voor starters.
Abdullah en Madj ontvluchtten beiden enkele jaren geleden in hun eentje Syrië. Na een lange tocht en verblijf in AZC’s elders in het land kregen ze een verblijfsvergunning en een woning in Amsterdam. Ze zijn heel tevreden met hun kleine appartement en met de buurt waarin ze wonen. Vooral de aanwezigheid van winkels waar ze Midden-Oosters eten kunnen kopen is een prettige bijkomstigheid.
Ze vinden het een minpuntje dat alle statushouders bij elkaar op dezelfde etage zijn geplaatst. Abdullah: “Daardoor kom je weinig in contact met de Nederlandse bewoners, terwijl dat juist belangrijk is om de taal en de cultuur te leren. Bovendien is het geen prettig gevoel dat iedereen weet dat je vluchteling bent wanneer je op de eerste etage uitstapt.” Ze zijn dan ook groot voorstander van het streven van de gemeente om statushouders tussen de Nederlanders te huisvesten.
Abdullah heeft overwogen om naar project Startblok van woonstichting De Key in Riekerhaven (zie kader) te verhuizen. Hij zit in het panel dat de toekomstige bewoners uitleg geeft over het project en is erg enthousiast over het concept. De woning die hij nu heeft is echter groter dan de containerwoningen in Riekerhaven, dus besloot hij niet voor het Startblok in te schrijven.
Inmiddels zijn Abdullah en Madj al aardig in Amsterdam geworteld. Ze krijgen Nederlandse les bij de VU en wanneer die opleiding is afgerond gaat Abdullah Business IT & Management studeren aan de HvA en gaat Madj naar de UvA voor een studie sociologie. Beiden zijn momenteel heel actief in het wegwijs maken van medevluchtelingen die in Amsterdam aankomen. Bij het afscheid nog een laatste vraag: voelen ze zich al een beetje Amsterdammer? Die vraag wordt met een volmondig ‘absoluut’ beantwoord.