Lokale energiebedrijven zijn in opkomst. Ook Amsterdam telt inmiddels de eerste burgerinitiatieven voor duurzame energieproductie. Zo wil de coöperatie Onze Energie 8000 huishoudens in Noord van windenergie voorzien. Een groep woonbootbewoners aan het IJsbaanpad gaat energie opwekken uit rioolgassen. En dan heeft Amsterdam nog een fonds van 60 miljoen euro - uit de Nuon-gelden - achter de hand voor duurzame energieprojecten.
| De bakken leem staan nog op de benedenverdieping maar de overige vier verdiepingen van het herenhuis op IJburg zijn zo goed als klaar. Ongeveer vijf jaar geleden begon bioloog Dave Lambrechts met zijn plannen voor de bouw van een huis opgetrokken uit een houten skelet, opgevuld met strobalen en – aan de binnenzijde - afgestreken met leem. “Er wordt bij de bouw alleen gebruik gemaakt van duurzame materialen. Stro heeft een isolerende werking en het leem zorgt voor een natuurlijke vochtregulering in de woning.” Lambrechts kocht een kavel op het Steigereiland van IJburg. Met ondersteuning van architecten ontwierp hij zijn eigen huis. Twee jaar terug leverde de aannemer het casco van het herenhuis van 320 m2 op. Nu is de woning voor het grootste deel zelfvoorzienend. In zijn tuin boorde hij leidingen tot tachtig meter in de grond om gebruik te maken van de aardwarmte en -koude. De leidingen zijn aangesloten op een warmtepomp en via buizen in vloer en wanden worden alle verdiepingen verwarmd tot een constante temperatuur van twintig graden. Dit vergde weliswaar een investering van tienduizend euro maar volgens Lambrechts is dat bedrag binnen vier jaar terug te verdienen. De toiletten worden doorgespoeld met regenwater dat op het dak wordt opgevangen. Het huis van Lambrechts is niet aangesloten op het – volgens hem, veel te dure – stadsverwarmingsnet van IJburg. Elektriciteit wordt nu nog van het reguliere net gehaald, maar de zonnepanelen en een zonneboiler staan klaar om aangesloten te worden. Lambrechts: “We betalen nu nog ongeveer honderd euro per maand aan energiekosten. Dat is voor zo’n oppervlakte natuurlijk al heel weinig maar uiteindelijk willen we op nul uitkomen. En dat gaat zeker lukken.” Bogend op zijn eigen ervaring is Lambrechts samen met een aannemer het projectontwikkelingsbedrijf Tuvalu Strobouw (www.tuvalustrobouw.nl) gestart voor duurzaam bouwen. Het bedrijf geeft ook advies op het gebied van zelfvoorzienend bouwen en wonen. Belangstellenden kunnen een rondleiding krijgen in de woning van de familie Lambrechts. Er staan inmiddels acht bouwprojecten van Tuvalu op de rails waarvan vijf in Almere. |
De grote traditionele energiebedrijven zijn nog niet verkocht of het wemelt in het land van de initiatieven om lokale groene energiebedrijven in het leven te roepen; energieproductie met zonnecellen, windmolens, biomassa of aardwarmte. Dat gaat van kleinschalige initiatieven op woningniveau, via corporaties die wijken verwarmen met aardwarmte tot duurzame gemeentelijke energiebedrijven.
Neem de ambitieuze coöperatieve vereniging Onze Energie uit Amsterdam-Noord. Een jaar geleden officieel opgericht, sinds deze zomer pas echt naar buiten tredend. De vereniging heeft sindsdien ruim tachtig leden geworven, waaronder twee bedrijven. “Dat lijkt niet veel, geeft bestuursvoorzitter en medeoprichter Marco Boone toe, “maar we zijn in mei pas echt gaan draaien nadat we een subsidie van 150.000 euro kregen van Stichting Doen. In september starten we tijdens de Milieuweek met een serieus offensief om leden te werven.”
Om het uiteindelijke doel te bereiken - de bouw van zes à zeven windmolens in stadsdeel Noord – heeft de coöperatie ongeveer achtduizend leden nodig. Niet onrealistisch meent Boone. “Tijdens een campagne op het Buikslotermeerplein in Noord haalden we op een middag zeshonderd handtekeningen op van mensen die sympathiseren met onze plannen.”
Natuurlijk komen er protesten tegen de windmolens in het landschap, maar Boone denkt dat de weerstand mee gaat vallen. “Wij namen dit initiatief na het zien van de film An Inconvenient Truth van Al Gore. En ik denk dat alle aandacht voor het milieu heel veel mensen de ogen heeft geopend. Iedereen weet wat er speelt en is zich ervan bewust dat er iets moet veranderen. In september en oktober houden we diverse informatiebijeenkomsten. Dat trekt eventuele twijfelaars wel over de streep.”
Het belangrijkste doel van Onze Energie is een bijdrage leveren aan het terugdringen van de CO2-uitstoot. Maar bovendien gaan de leden - wanneer alle windmolens draaien - volgens Boone minimaal honderd euro per jaar besparen op energiekosten. Om lid te worden moet eenmalig vijftig euro worden ingelegd. In totaal gaat het om een investering van 27 miljoen euro, waarvan de helft door een externe ontwikkelingsmaatschappij moet worden opgebracht. Volgens Boone heeft een partij inmiddels een goed voorstel gedaan. “Maar het is nog te prematuur om daar meer over te zeggen.”
De coöperatie heeft van stadsdeel Noord een startsubsidie van 30.000 euro ontvangen. Nu zoekt het stadsdeel naar de meest geschikte locatie voor de molens. Volgens stadsdeelwethouder Kees Diepeveen is de meest logische plek de Noorder IJ-plas, vlakbij de Coentunnel. Maar ook aan de oostkant van Noord, langs de A10 is eventueel ruimte.
Het stadsdeel is blij met initiatieven als Onze Energie. Diepeveen: “Onze uiteindelijke doelstelling is dat twintig procent van de elektriciteitsconsumptie uit windenergie wordt gehaald. Dat is heel ambitieus maar ik denk dat we dat op den duur kunnen verwezenlijken. Volgens mij vinden veel bewoners het idee dat ze zelf hun energie opwekken en mede-eigenaar zijn van een windmolen, heel sympathiek.”
Het optimisme is wellicht terecht. Ook bij andere initiatieven voor windparken, zoals Meewind en Deltawind, kopen burgers zich grif in. Ook daar gunstige financiële vergezichten: een geprognosticeerd rendement van zeven tot tien procent gedurende de gehele looptijd van twintig jaar.
Leden van Onze Energie moeten wel geduld hebben. Het streven is dat de windmolens vanaf 2016 in bedrijf zijn. Maar voor het zover is, kunnen leden al op een besparing van twintig euro per jaar rekenen doordat de coöperatie een samenwerkingsverband is aangegaan met Greenchoice. Deze energiemaatschappij levert uitsluitend milieuvriendelijke energie en verzorgt de facturering en incasso voor Onze Energie.
Duurzaam ontlasten
Pauline Westendorp, van NEWNRG en Opgewekt Nu, droomt al jaren van een campagne waarmee bewoners, bedrijven, instellingen en woningcorporaties gemobiliseerd kunnen worden voor het opzetten van projecten voor duurzame energie. Belangrijkste streven: ‘baas in eigen stopcontact’. Momenteel zoekt ze samen met een paar ‘krachtige partners’ naar nieuwe initiatiefnemers op het gebied van lokale duurzame energiebedrijven.
Westendorp: “Het gaat om het milieu, maar heel belangrijk is ook om woonkosten te drukken door op energiekosten te besparen. Het begint langzaam maar zeker door te dringen dat energiekosten steeds verder de pan uit rijzen. In Nederland halen we nog steeds maar twee procent van de energievoorraad uit duurzame bronnen. We lopen wat dat betreft ver achter bij andere Europese landen.”
Westendorp woont op een woonboot aan het IJsbaanpad. Op die plek liggen in totaal 150 woonboten. De bewoners zijn druk doende zelfredzaam te worden wat betreft hun energievoorziening. Tien procent van de woonboten heeft inmiddels zonnepanelen op het dak of zonneboilers. Ook wordt er samenwerking gezocht met bedrijven op een nabijgelegen industrieterrein om tot een uitwisseling te komen van warmte- en koudebronnen tussen de bewoners en de bedrijven. “Verder zijn we aan het onderzoeken of we biogassen kunnen gebruiken voor energielevering. Binnenkort wordt er op de kade een nieuwe rioleringsinstallatie aangelegd. Daar moeten we op inspelen met een project voor duurzaam ontlasten.”
Doelstelling van NEWNRG is om voor het einde van 2012 tweehonderd lokale duurzame energiebedrijven in het land op de kaart te hebben. Om de Nederlandse en Europese doelstelling te halen van twintig procent duurzame energie, moeten er tot 2020 nog eens 1800 van die groene energiebedrijven bijkomen.
Meer informatie over deze projecten:
www.onzeenergie.nl
www.newnrg.nl
www.opgewektnu.nl