Energiecoöperatie KetelhuisWG wil het WG-terrein in Amsterdam Oud-West gaan verwarmen met aquathermie en zonder aardgas. Het traject zit in een spannende fase. Twee installatiebureaus hebben onlangs een voorstel ingediend voor de financiële en technische realisatie. Eind september beslissen de leden van KetelhuisWG hoe ze verder willen.
Zomer (zie onder voor Winter)
Daarbij zijn ze niet over één nacht ijs gegaan. De schil van alle 25 gebouwen op het terrein van het voormalige ziekenhuis Wilhelmina Gasthuis is onderzocht en architecten hebben gekeken wat er nodig (en mogelijk) is om die gebouwen te verwarmen op lage, midden- of hoge temperatuur. Allerlei technieken zijn volgens Benjamin Scheers, lid van de tienkoppige kopgroep, tegen het licht gehouden. “Zelfs waterstof, riothermie en geothermie.”
Schaalbaarheid
Aquathermie maakt gebruik van de thermische energie van afvalwater, drinkwater of oppervlaktewater, in dit geval van het nabijgelegen Jacob van Lennepkanaal. Het systeem bestaat verder uit een warmte-koude-opslag, buurtwarmtepompen en een warmtenet.
Schaalbaarheid bleek een groot voordeel van aquathermie, vertelt Scheers. “Je kunt beginnen met een installatie waar je eerst driehonderd woningen op aansluit en dat kun je later opschalen. Er zijn 2500 woon-werkeenheden op het terrein, waarvan sommige stammen uit de negentiende eeuw. Er zijn ook woningen van na 2000, die zijn al helemaal geschikt voor verwarmen op lage temperatuur. We willen rekening houden met de logische en al geplande momenten van onderhoud aan die gebouwen. Faseerbaarheid is heel belangrijk.”
Andere sleutelwoorden voor de eind 2018 opgerichte coöperatie zijn lokale opwek, betaalbaarheid, comfort en duurzaamheid. Maar het allerbelangrijkste is dat bewoners/gebruikers te allen tijde zelf de regie willen houden.
Leerproces
Het is indrukwekkend wat de coöperatie in een tamelijk korte periode heeft bereikt. Ze zitten nu in de eindfase van het haalbaarheidsonderzoek, dat mogelijk is gemaakt dankzij een gemeentelijke subsidie. De gemeente heeft KetelhuisWG aangemeld voor de tweede ronde van het Programma Aardgasvrije Wijken en 7,7 miljoen euro subsidie aangevraagd. Rond 1 oktober wordt bekend of KetelhuisWG inderdaad een proeftuin wordt.
Dit project is voor alle betrokkenen, waaronder ook Waternet en Stadgenoot, wat je noemt een ‘leerproces’. Dat geldt ook voor de twee marktpartijen die een uitvoeringsplan hebben gepresenteerd. Als KetelhuisWG met een partij in zee gaat, legt die niet alleen de techniek aan maar zal die ook tijd en expertise moeten investeren. Scheers: “Je gaat echt een langere relatie met elkaar aan, want als het systeem is aangelegd, moet het ook geëxploiteerd en onderhouden worden. Zij worden ook medeverantwoordelijk voor de financiering.”
Huis van de toekomst
Veel bewoners op het terrein willen verduurzamen, maar als je in een appartement woont, ben je afhankelijk van de buren en de woningcorporatie. Om zoveel mogelijk bewoners te betrekken, wil KetelhuisWG een ‘Huis van de Toekomst’ op het terrein openen. Daar kunnen bewoners straks bijvoorbeeld kennismaken met koken op inductie en isolatiematerialen.
“Wij wonen en werken zelf in deze wijk, dus alles wat wel en niet goed gaat ondervinden wij aan den lijve”, benadrukt Scheers. “Dat maakt ons initiatief – dat ontstaat en steeds bijgestuurd wordt door de eindafnemers – compleet anders dan andere projecten. Ik hoop dat dit een voorbeeld wordt voor de energietransitie waartoe bewoners zelf in staat zijn.”
Winter
Bron beide illustraties: KetelhuisWG; ontwerp: Iris Frankhuizen