Internationaal behoort Amsterdam tot de aantrekkelijkste steden ter wereld. Uit de ‘Liveablity rankings’ van The Economist komt zelfs naar voren dat Amsterdam de op één na beste stad ter wereld is om te wonen. Ook de bewoners van Amsterdam zelf zijn gemiddeld positief over hun buurt, zo blijkt uit het onderzoek Wonen in Amsterdam. Zij geven als totaaloordeel in 2013 het rapportcijfer 7,4. Dat is hoger dan ooit. Tussen 2001 en 2009 steeg de tevredenheid van 6,9 naar 7,3. Dat was ook het oordeel in 2011. En nu dus - ondanks de crisis - een toename naar 7,4. Over de crisis gesproken: die valt in Amsterdam relatief mee. De groep lage inkomens werd bijvoorbeeld tussen 2011 en 2013 kleiner.
Stijgende tevredenheid in Noord en Zuidoost, Nieuw-West blijft achter
De rapportcijfers stegen vooral in stadsdeel Noord (van 6,8 in 2011 naar 7,0 in 2013) en Zuidoost (van 6,9 naar 7,1). Noord lijkt uit het dal te klimmen. De resultaten van de stedelijke vernieuwing werden in 2013 goed zichtbaar met de vernieuwing van Banne Buiksloot en Nieuwendam Noord, met het vernieuwde Waterlandplein als hoogtepunt. Ook aan de IJ-oevers zijn er positieve ontwikkelingen.
Van een verder uit elkaar groeien tussen de stadsdelen ‘binnen de Ring’ en ‘buiten de Ring’ is geen sprake. Stadsdeel Zuidoost laat tussen 2001 en 2013 zelfs een stijging van de tevredenheid van 6,5 naar 7,1 zien.  
De ontwikkelingen in stadsdeel Nieuw-West steken met een 6,7 wat bleekjes af ten opzichte van andere stadsdelen. De laatste twee jaar is bovendien geen vooruitgang geboekt. Dat geldt ook voor Centrum, maar met een 8,1 is daar wel ongeveer de top bereikt.

Straatvuil blijft ergernis nummer 1

Amsterdammers ergeren zich, evenals in voorgaande jaren, het meest aan straatvuil. Daarvoor geven ze in ieder geval het laagste cijfer: 6,2. Maar liefst 32 buurten scoren hierop onvoldoende.
In de Van Galenbuurt (4,9) wordt de meeste overlast van vervuiling ervaren. Vier buurten in Nieuw-West krijgen van hun bewoners een cijfer lager dan 5,5. Als gekeken wordt naar de ontwikkeling tussen 2011 en 2013 zien we dat in stadsdeel Noord de ervaren overlast door vervuiling is gedaald. Ook in stadsdeel Zuidoost, Centrum en West zijn gebieden te vinden waar de overlast is verminderd. In Nieuw-West zien we enkele gebieden met juist een toename van de overlast.
Amsterdammers ervaren na vervuiling de meeste overlast van criminaliteit (6,5), parkeren (6,8), verkeerslawaai (7,0), andere groepen mensen (7,0) en verkeersdrukte (7,1). Tussen 2011 en 2013 is, op overlast door horeca na, op alle overlastaspecten een lichte verbetering te zien voor het stedelijk gemiddelde.

Geen buurt onvoldoende

In 2011 werden voor het eerst alle buurten boven de 6 beoordeeld. Dat is ook in 2013 het geval. De buurten die het laagst gewaardeerd worden, zijn Geuzenveld, Overtoomse Veld en De Omval. Deze drie buurten scoren gemiddeld een 6,2. Landelijk Noord krijgt samen met Grachtengordel-West en Museumkwartier/Duivelseiland, de hoogste waardering in de stad: 8,5. Vlak daarna volgen Weteringschans, Willemspark en de Apollobuurt met een 8,4.

Stijgers en dalers

Tussen 2011 en 2013 is De Omval het enige gebied waar een significante afname van de tevredenheid optreedt, van 6,6 naar 6,2. De Omval is geen typische woonbuurt, maar vormt een mix van bedrijfsterreinen, de Bijlmerbajes, woontorens langs de Amstel en de studentencontainers aan de Wenckebachweg. Het is een gebied dat momenteel sterk in ontwikkeling is met het Amstelkwartier in aanbouw. Tot op heden zijn er in het gebied weinig voorzieningen voor bewoners aanwezig.
Het zijn in 2013 overigens vooral studenten die de enquête hebben ingevuld in de Omval.
De sterkste toename van het rapportcijfer zien we in Bosleeuw (van 6,3 naar 6,9). Tussen 2009 en 2011 was hier nog een daling in het totaaloordeel te zien, maar het gebied heeft zich hersteld in 2013. De ontwikkeling lijkt exemplarisch voor de verbetering van de leefbaarheid in Bos en Lommer.
In deze buurt zien we bijvoorbeeld dat het winkelaanbod aan de Bos en Lommerweg en omgeving aanzienlijk is verbeterd. Er is een nieuwe boekhandel gekomen, een Bagels & Beans en restaurant About Jackie. In Bosleeuw is de stedelijke vernieuwing weliswaar vertraagd, maar stadsdeel en corporatie Stadgenoot hebben een integrale benadering toegepast om de gevolgen van deze vertraging te dempen. Dit heeft blijkbaar effect gesorteerd. Ook de overlast van criminaliteit is er afgenomen.
Niet alleen in Bosleeuw is de tevredenheid erop vooruitgegaan, maar ook in de aangrenzende Kolenkit (van 6,0 naar 6,4) en Landlust Zuid (van 6,6 naar 6,9). De Kolenkit was in 2011 nog de laagst gewaardeerde buurt. De stedelijke vernieuwing werpt hier zijn vruchten af. Recentelijk zijn hier de nieuwbouwprojecten New Kit en Lommerrijk opgeleverd en is ook de eerste fase  van het GAK-gebouw afgerond. Landlust Zuid laat na een aantal jaren stabilisatie nu weer een stijging zien. Een nieuwe voorziening in deze buurt en het aangrenzende Erasmuspark is de speeltuin het Wachtliedenplantsoen. Ook het culturele aanbod Westwaarts en het restaurant Terrasmus in het Erasmuspark verlevendigen de buurt.
Een andere opvallende stijger is de Weteringschans. Het al hoge totaaloordeel van 8,1 is nog verder toegenomen naar 8,4. Weteringschans hoort nu bij de tien hoogst gewaardeerde buurten van Amsterdam.
In Zuidoost oordelen bewoners van Venserpolder (van 6,4 naar 6,7) en Bijlmer Oost (E,G,K) (van 6,7 naar 7,1) veel positiever over hun buurt. Vooral in de EGK-buurt is veel gerealiseerd in de afgelopen jaren (zie kader), zoals het nieuwe winkelcentrum en metrostation Kraaiennest en de woontoren De Kameleon van De Key.
In Noord zijn het Volewijck (van 6,6 naar 6,9) en IJplein/Vogelbuurt (van 6,4 naar 6,8) waar een sterke verbetering naar voren komt.
Twaalf jaar ontwikkeling in leefbaarheid
Als we kijken naar de ontwikkeling tussen 2001 en 2013, dan valt een aantal zaken op. We zien een toenemende tevredenheid in de gebieden rond het Centrum. Deze gebieden breiden zich steeds verder uit van de negentiende-eeuwse gordel naar de ring ’20–‘40, vooral aan de westkant van de stad. Deze toename is niet alleen het gevolg van autonome ‘gentrification’. Het is aannemelijk dat de investeringen van woningcorporaties en gemeente in stedelijke vernieuwing en wijkaanpak leiden tot grotere tevredenheid over de buurt. Dat blijkt duidelijk uit de grote toename van tevredenheid in de Bijlmermeer, maar inmiddels zijn de positieve effecten ook te zien ten westen van de Ring A10. Overtoomse Veld en de Kolenkit zijn daarvan voorbeelden.

Veranderingen in de ‘hot spots’

Van jaar tot jaar treden er ruimtelijke verschuivingen op in concentraties van leefbaarheidsproblemen. De status van ‘hot spot’ of ‘probleembuurt’ is gelukkig geen permanent gegeven. In 2013 is er, evenals in 2011 geen enkele Amsterdamse buurt die van de eigen bewoners een onvoldoende krijgt, terwijl dat in 2001 nog voor veertien buurten gold. In 2001 kreeg de laagst scorende buurt in Amsterdam nog het rapportcijfer 5,0, terwijl in 2013 het laagste cijfer 6,2 is. De tien buurten die in 2001 het laagst scoorden, hebben een veel grotere verbetering doorgemaakt dan het Amsterdamse gemiddelde (dat is toegenomen van 6,9 naar 7,4).
Op basis van de rapportcijfers zijn de 84 buurten te rangschikken van hoog naar laag. Ondanks stijgende rapportcijfers in de meeste buurten, behoudt een aantal buurten -  De Kolenkit, Overtoomse Veld en Landlust Noord/Sloterdijk - een lage positie op de Amsterdamse rangorde. Zo is het totaaloordeel in Overtoomse Veld weliswaar verbeterd van 5,3 in 2001 naar 6,2 in 2013, maar is de buurt verder weggezakt op de rangordelijst (van 80 naar 82). Nog sterkere dalingen tussen 2001 en 2013 treffen we aan in De Omval, Banne-Buiksloot, Slotermeer, Westlandgracht en Geuzenveld. Sterke stijgingen zien we in de Indische Buurt West (van 79 naar 48), De Krommert Zuid, Bosleeuw en de Transvaalbuurt. In de laatste buurt is inmiddels de wijkaanpak feestelijk afgesloten.

Een opvallende stijger is de EGK-buurt in de Bijlmer (zie kader). Bewoners geven er ondertussen een 7,1 als rapportcijfer voor de buurt. Volgens hen is de buurt er de afgelopen jaren een stuk schoner en veiliger op geworden. De lijst met tien laagst scorende buurten bevat in 2013 geen enkele buurt meer in Zuidoost, terwijl er zes buurten in Nieuw-West liggen en twee in het aangrenzende deel van stadsdeel West. Daarmee lijkt een aaneengesloten gebied te ontstaan met een relatief lage waardering. Geuzenveld vertoont zowel voor vervuiling als criminaliteit de grootste toename van overlast. De komende jaren vertraagt de stedelijke vernieuwing en wordt bezuinigd op de wijkaanpak. Een gezamenlijke inzet op leefbaarheid en veiligheid blijft daarom juist in dit deel van de stad essentieel.