Woningproductie uit het dal (start bouw)

In december maakt wethouder Duco Stadig traditiegetrouw de productiecijfers bekend, gelijktijdig met de uitreiking van de Zuiderkerkprijs. De stemming was dit jaar uitgelaten. Zelfs de burgemeester was langsgekomen voor Stadigs laatste presentatie. De wethouder had dan ook goed nieuws te melden. De doelstelling om tijdens deze collegeperiode minimaal zestienduizend woningen in aanbouw te nemen is gehaald. De teller stond eind vorig jaar op 16.349. Stadig: “De extra inspanningen van alle betrokkenen, ambtenaren, bestuurders en zeker ook de markt, hebben hun vruchten afgeworpen. Dit resultaat is belangrijk voor de ontwikkeling van Amsterdam. De stad moet zich blijven vernieuwen en uitbreiden, er is heel veel vraag naar woningen. Ik hoop van harte dat we de stijgende lijn in de toekomst kunnen voortzetten. Ik blijf me in ieder geval tot mijn laatste dag als wethouder inspannen om projecten van de grond te krijgen.”
Stadig komt de politieke eer toe de vastgelopen bouwmachinerie aan de praat te hebben gekregen.
In 2000 was de woningproductie tot een absoluut minimum teruggelopen met de start bouw van 1694 woningen. Daar waren macro-economische redenen voor, maar de sterk teruglopende economie kon niet alles verklaren. De bouwsector worstelde met steeds complexere regelgeving, ingewikkelde procedures, een overmaat aan planvorming, uiterst ambitieuze programma’s en onduidelijke verdeling van rollen en bevoegdheden. Dat Amsterdam een landelijke trend volgde, gaf nauwelijks troost.
In de jaren daarna is op vele manieren geprobeerd de productie omhoog te krijgen. Dat bleek een taai proces. “Zelfs de aanpak van de stroperigheid verloopt stroperig”, verzuchtte Stadig eens in een interview met dit blad. Belangrijke stappen waren het maken van productieafspraken met de Amsterdamse Federatie van Woningcorporaties en het instellen van het bureau Woningbouwregie. Bovendien was er een bedrag aan smeermiddelen beschikbaar om vastgelopen projecten vlot te trekken. Woningbouwregisseur Arthur Verdellen heeft er volgens Stadig in grote mate aan bijgedragen dat het verzuurde klimaat tussen partijen in de Amsterdamse woonsector is opgelost. Zijn bureau was ook de motor achter ‘De Grote Vereenvoudiging’. En dan was er het magische getal van zestienduizend. Het ‘trucje’ van het getal had Stadig naar eigen zeggen afgekeken van zijn voormalige collega Jaap van der Aa. Zo’n streefcijfer helpt volgens Stadig geweldig om het gevoel van urgentie levend te houden.
De grote sprong voorwaarts laat zich vanaf 2004 aflezen in de statistieken. Dat jaar startten ontwikkelaars alsnog veel projecten in herontwikkelde vorm die eerder na het inzakken van de markt waren gestrand. Op IJburg heeft dat kleiner en minder luxe maken goed gewerkt. Inmiddels zit de loop er daar zo goed in dat ook duurdere woningen goed worden verkocht. De grote bouwlocaties zijn de laatste jaren Zuidoost, IJburg en Parkstad, al vertoonde Zuidoost in 2005 een tijdelijke dip in het aantal opleveringen (99). De tweede fase van de vernieuwing van de Bijlmer is inmiddels goed op gang gekomen getuige de 1112 in aanbouw genomen woningen in 2005. In de vier stadsdelen van Parkstad - Geuzenveld-Slotermeer, Osdorp, Bos en Lommer en Slotervaart - zijn 777 woningen opgeleverd en maar liefst 1867 in aanbouw genomen.
Het duurt geruime tijd voordat de hogere productie daadwerkelijk enige ontspanning brengt op de woningmarkt. Het aantal opgeleverde woningen loopt nog flink achter bij de aantallen start bouw. In 2005 werden er 2860 opgeleverd (opgave basisbestand OGA); dat steekt nog schril af bij de start bouw van 5585 in 2005 en 4940 in 2004. Daarbij worden in Amsterdam ook heel veel woningen gesloopt. De sloopcijfers van dit jaar zijn nog niet bekend. Vorig jaar was de netto toevoeging slechts enkele honderden woningen; de kwaliteit en diversiteit van de woningvoorraad namen natuurlijk wel fors toe.
Het Bureau Bouwregie wordt dit voorjaar opgeheven en de komende collegeperiode zal de gemeente nog minder subsdies kunnen inzetten. Stadig is niettemin optimistisch dat de bouwproductie de komende jaren niet terugzakt. Volgens hem is de planvorming afgerond van veertigduizend woningen in de periode tot 2010.

Zie ook:
Nieuws: Het Oosten van Gouden Baksteen 2005
De woonbarometer: Wie leverde meeste woningen op in 2005?