Wijken en wegen

In de stroom studies en uitgaven over alternatieve strategieën voor grootschalige stedelijke vernieuwing is nu ‘Wijken en wegen’ verschenen. Het is een uitgave van het Platform Corpovenista, waaraan veertien woningcorporaties en de koepelorganisatie Aedes deelnemen. Het richt zich op kennis die is vergaard in de periode 2008-2012, dus van het begin van de crisis tot nu. Die kennis is uitgesplitst in zes thema’s, die betrokkenen bij de vernieuwing eenvoudig zullen herkennen: sociale stijging, branding en leefstijlen, bevolkingssamenstelling, het ‘waterbedeffect’ van herstructurering (problemen verplaatsen i.p.v. oplossen), gebiedsgericht werken en effectmeting.
Het boek laat door zijn gedetailleerde en gedegen aanpak zien dat er geen gemakkelijke standaardoplossingen zijn. Tenenkrommend zijn daarentegen de losse pagina’s met statements van de veertien bij Corpovenista betrokken corporaties.
Wat is de stand van zaken? Hoe ver zijn woningcorporaties gevorderd met hun nieuwe strategieën? Dat blijkt uiteen te lopen. Corporaties die hun uitgaven baseren op huurinkomsten en rustig beheren, renoveren en ontwikkelen, staan er beter voor dan corporaties die de vernieuwing financieren met inkomsten uit verkoop. Die laatste categorie, die fysieke ontwikkeling hoger waardeert dan beheer, heeft het moeilijk. Want uit diepte-interviews met bestuurders blijkt dat het formuleren van een nieuwe strategie minimaal vijf jaar in beslag neemt. Toch staat al vast: de formule van sloop/nieuwbouw (een gewoonte uit de periode dat vooral in weilanden werd gebouwd) is onbruikbaar geworden. Kleinere stappen, co-creatie met bewoners en kortere cycli, waarbij middelen doelen bepalen, en niet andersom, wordt de normale aanpak.
Tot zover weinig nieuws. Maar de samenstellers zijn er wel in geslaagd om tientallen benaderingen op te sommen, variërend van ontvlechten en herverkavelen, via tijdelijke nieuwe doelgroepen of renoveren in bewoonde staat, tot aan ‘ontwikkelend beheren’. Wat voor de hand ligt zijn verder nieuwe samenwerkingsverbanden met collega-corporaties in hetzelfde gebied. En met andere vastgoedpartijen of financiële instellingen, zodat investeringen kunnen samenvallen. Die vorm van synergie wordt, zo luidt de eindconclusie, nog te weinig toegepast.