Terug naar de stad

‘Een geografisch portret van Amsterdam’ noemt Jos Gadet zijn onlangs verschenen studie van Amsterdamse buurten. Van Jane Jacobs, die hetzelfde deed voor delen van New York, weet de hoofdplanoloog van de dRO dat je een buurt pas echt kunt beschrijven als je er zelf vaak doorheen bent gewandeld. Opmerkelijke details en persoonlijke beleving maken zo van dorre observaties interessante en soms ontroerende anekdotes. Sinds Gadet in 1978 als beginnend student sociale geografie uit Limburg naar de hoofdstad toog, is er vanzelfsprekend veel gebeurd en veranderd. Maar hoe geef je daar betekenis aan? ‘Terug naar de stad’ leest - met zijn mix van anekdotiek en vakkennis - voor iedereen die in Amsterdam is geïnteresseerd als een trein.

Van de saaie maar kindvriendelijke woonbuurt Julianapark via onder meer de Wibautstraat (‘een potentiële avenue’) tot aan de Olympiaweg, weet Gadet de aandacht moeiteloos vast te houden. Ondertussen ventileert hij zijn visie op stedelijkheid (‘urban fabric’); die leunt sterk op de idee van een ‘kenniseconomie’. Drukte, anonimiteit, diversiteit, interactie en een veelheid aan functies kenmerken volgens hem het ideale milieu voor het floreren van die kenniseconomie. Dit ‘centrummilieu’ - neem als voorbeeld de Nieuwmarkt - is zich aan het uitbreiden over naastliggende stadsdelen. Zie De Pijp, zie het Westerpark.
Tuindorpen met hun strokenbouw en groen (‘anti-stedelijkheid’) daarentegen zijn aan hem niet besteed.
Het is alleen jammer dat Gadet zijn visie op de kenniseconomie niet wat meer uitwerkt. Om wat voor kennis gaat het eigenlijk? Hoe ontstaat die en waar wordt die economisch toegepast? Hoe concurreert Amsterdam daarmee met andere steden? Het maakt zijn pleidooi voor de uitrol van het ideaaltypische ‘stedelijk weefsel’ minder overtuigend. Bovendien wonen er in Amsterdam ook veel mensen die je onmogelijk als hoofdarbeiders kunt kenmerken. Om maar te zwijgen van de centrumbewoners die graag wat minder reuring - cafébezoekers en toeristen - zouden hebben.
Wat verder mist in ‘Terug naar de stad’ zijn kaarten en foto’s. De afgebeelde artistieke tekeningen voegen inhoudelijk niets toe. Maar dat laat onverlet dat deze overpeinzingen van stadsgeograaf Gadet tot de laatste pagina boeien.