Pontsteiger, een reconstructie

Niet alleen vanuit Amsterdam Noord, maar ook vanuit andere delen van de stad torent het Pontsteigergebouw aan de Tasmanstraat boven alle andere bebouwing uit. En iedereen heeft er een mening over. Zoals het de echte Amsterdammers betaamt heeft het gebouw van negentig meter hoogte en het typische poortvormige ontwerp inmiddels diverse bijnamen gekregen waaronder het weinig elegante 'schijthuis'.
Het ontwerp zou bovendien 'buiten proporties' zijn en 'veel te poenig voor Amsterdam want gebouwd voor de rijken'. Het ontwerp van architecten Floor Arons en Arnoud Gelauff wordt echter ook volop geprezen en is onlangs genomineerd voor de NBA-prijs 'Gebouw van het jaar 2019'.

Maar er is heel wat water door het IJ gestroomd sinds het architectenduo in 2007 de ontwerpprijs won voor de bouw van deze icoon in de Houthaven. Aan de hand van foto's en tekeningen en 27 waarheidsgetrouwe getuigenissen van de architecten, projectontwikkelaars, beleidsambtenaren, bouwvakkers en vertegenwoordigers van woningcorporaties, wordt door auteur Nicole Baartman een uitermate boeiend beeld geschetst van de moeizame totstandkoming van het gebouw, en overigens ook van de woonwijk Houthaven als geheel. Voor de eerste steen gelegd kon worden waren er tien jaar verstreken.
Aanvankelijk waren de woningcorporaties Rochdale, De Key en Ymere betrokken bij de ontwikkeling, zoals zij betrokken waren bij hele vernieuwing van de Spaarndammerbuurt en het Houthavengebied. Maar dat was nog in de hoogtijdagen van de corporatie als ‘maatschappelijke onderneming'. Daar paste de bouw van een ‘landmark’ nog prima bij. De crisis en discussies over de grondprijs gooiden roet in het eten van de ambitieuze plannen en in 2013 stapten de ontwikkelende partijen definitief op. Dura Vermeer en Bouwinvest nemen het stokje over. De uiterlijke vorm blijft overeind de nieuwe ontwikkelaars binnen dit skelet veranderd er veel: andere woningen, andere aantallen, andere doelgroepen. Dan kan de bouw eindelijk beginnen. En ook dat gaat niet zonder slag of stoot zo getuigen de vele partijen van het project in het boek dat vol staat met foto's uit heden en verleden en schetsen, tekeningen en artist impressions van het gebouw.

Journaliste Nicoline Baartman geeft in het boek een intrigerend en soms ontluisterend inkijkje in alle intriges die zich vormen bij een enorm bouwproject als Pontsteiger. Ook wordt de lezers een interessant portret van het architectenduo voorgeschoteld. Verder besteedt Baartman aandacht aan de nieuwe ontwikkelingen van de Houthavens en de rest van de Spaarndammerbuurt. Baartman heeft werkelijk alles uit de kast getrokken en het resultaat is een zeer prettig leesbaar en vanuit veel invalshoeken heel interessant boek over de totstandkoming van een iconisch bouwwerk. Lezen!