Wie eenmaal het fotoboek 'NDSM toen & Nu/past & present' heeft bekeken kan niet anders dan met een hernieuwde blik naar de inmiddels getransformeerde voormalige scheepsbouwwerf kijken. De bijna tweehonderd foto's schetsen een boeiend en levendig beeld van de voormalige bedrijvigheid op de werf in Amsterdam Noord, maar ook van het huidige gebruik door creatieve bedrijven, kunstenaars en horeca.
Het zijn stoere beelden van reusachtige kranen, imposante scheepshallen met enorme machines en van mammoettankers en cruiseschepen die van een van de vijf hellingen het IJ in rolden. En ook van stoere en trotse arbeiders die de schepen bouwden, die de machines en kranen bestuurden en die staakten voor een beter loon. En uiteindelijk van het verval na de definitieve teloorgang van het ooit zo succesvolle bedrijf in 1984 en de latere transformatie van het ruige terrein tot de levendige broedplaats die het nu is.
Op de zeer fraaie foto's – onder meer op de eerste panoramafoto's van de pionier op dat gebied, Frits Rotgans – is behalve de scheepswerf ook vaak de skyline van Amsterdam te zien die in een periode van enkele decennia een metamorfose onderging. Datzelfde geldt voor het gebied in Amsterdam Noord dat achter de twee kilometer lange werf lag en dat de eerste jaren slechts uit weiland bestond maar langzaam maar zeker steeds verder bebouwd werd.
Er is nu nog een helling over van de vijf die er waren tijdens de hoogtijdagen. Die is inmiddels gerestaureerd en herbergt een aantal creatieve bedrijfjes. Ook een aantal loodsen heeft een nieuwe bestemming gekregen. Net als de enige overgebleven scheepsbouwkraan, die nu een enkele luxe hotelkamer herbergt. De scheepsbouwkranen hebben plaats gemaakt voor bouwkranen voor de duizenden woningen die momenteel worden gebouwd op het NDSM-terrein. Een wervende tekst voor toekomstige bewoners laat weten dat 'het tijd is voor een nieuwe generatie stadspioniers om een thuis te maken van NDSM; A city beyond imagination.
Wanneer je de foto's in het boek 'NDSM toen & Nu' bekijkt is het inderdaad onvoorstelbaar dat dit ruige industriegebied binnen enkele jaren transformeert tot een trendy en zeer gewild woongebied. Toch is dat wat er nu staat te gebeuren.
Voor wie interesse heeft in Amsterdams industrieel erfgoed en de transitie van Amsterdam Noord is 'NDSM toen & Nu' een absolute aanrader. In enkele pagina's tekst van Elisabeth Spits en Bas Kok wordt het verleden, heden en toekomst uit de doeken gedaan. En voor de echte diehards is midden in het boek plaats gemaakt voor lange lijsten met alle schepen die tijdens het bestaan van de werf van de hellingen rolden.
'NDSM toen & nu/past & present'. Samenstelling Wouter Botman. Uitgeverij Boekman. 240 pagina's. Prijs 29,95. ISBN 978.9490.357.252. Met Engelse vertaling.