Twintig jaar geleden strandden de eerste culturele pioniers op de NDSM-werf in Amsterdam-Noord; veelal kunstenaars die verdreven werden uit de ontruimde vrijplaatsen elders in de stad. 'Projectbooster' Eva de Klerk was een van hen. Met in haar achterhoofd de stadsontwikkelingsfilosofie 'De stad als casco' zag zij een mooie toekomst voor de desolate werf door de Scheepsbouwloods om te bouwen tot culturele broedplaats. Inmiddels is de Scheepbouwloods een van de grootste zelfgeorganiseerde vrijplaatsen van Europa.
In Make your city, NDSM-werf Amsterdam wordt het verhaal verteld achter deze vorm van zelfontwikkeling. De Klerk, een drijvende kracht achter het ontstaan van de Kunststad in de Scheepvaartloods, legt in het boek uit dat het concept ontstond als tegenhanger van de rigoureuze plannen van gemeente en projectontwikkelaars waardoor veel alternatieve broedplaatsen in de stad sneuvelden. “Mijn missie is om overheden, projectontwikkelaars en woningcorporaties te verleiden om anders te durven denken. Een succesvol project als de Scheepsbouwloods is alleen mogelijk als mensen die daar willen wonen of werken, het vertrouwen en de ruimte krijgen om die plek zelf vorm te geven. Voor mij is het proces van community building de kern. Het is een pleidooi voor een meer inclusieve stad waarin niet alleen economisch rendement maar ook maatschappelijke opbrengsten tellen.”
Het boek bestaat uit drie delen. Het eerste deel gaat over de ontstaansgeschiedenis van de stadsontwikkelingsvorm 'De stad als casco'. In het tweede deel wordt uitvoerig de ontwikkeling gevolgd van het grootste en bekendste praktijkvoorbeeld: de herontwikkeling van de Scheepsbouwloods op het NDSM-werf tot culturele vrijplaats. In het laatste deel komen de lessen en de succes- en faalfactoren uit de praktijk aan de orde.
Het boek schetst een interessant beeld van twintig jaar pionieren. Hoe mensen op eigen kracht een toekomststrategie ontwikkelden met als enig doel: geen sloop maar herbestemming. De Klerk legt in het boek uit hoe je dit soort projecten kunt organiseren en financieren. Daarmee is het een gids voor anderen die een poging willen doen hun stad mede vorm te geven.
Make your city, NDSM-werf Amsterdam. Auteur Eva de Klerk in samenwerking met Carolien Feldbrugge en Joost Zonneveld. Uitgever Trancity*Valiz. Prijs 22,50. ISBN 978-94-92095-41-1.