Maar het is wél mijn wijk

De Amsterdamse stichting De Driehoek gaat dapper verder op de ingeslagen weg: bachelorstudies van sociologiestudenten uitgeven. Dat dit voor woonprofessionals interessant kan zijn, bewijst de jongste uitgave. Die bevat drie onderzoeken naar de reactie van bewoners van probleemwijken op stigmatisering van buiten.
Om er één uit te pikken: Arend van Haaften ontdekte bij het zoeken naar een woning in Rotterdam dat er maar één wijk was waar je meteen terecht kon, maar waar blijkbaar niemand wilde wonen. Dat was Charlois. Toch hakte hij de knoop door en kwam er zodoende achter dat veel medebewoners iets ‘verontschuldigends’ over zich hadden ten aanzien van hun woonomgeving. Dat werd de aanzet voor zijn onderzoek.
De Franse socioloog Loïc Wacquant presenteerde de theorie over ‘territoriale stigmatisering’. Die komt erop neer dat bewoners de negatieve opvatting van buitenstaanders overnemen en geneigd zijn zich van hun omgeving te distantiëren. Met een vaste vragenlijst ging Van Haaften vervolgens in gesprek met twaalf – uitsluitend autochtone - buurtgenoten.
Zijn bevinding: slechts twee geïnterviewden bevestigen de theorie van Wacquant. Daarmee isoleren zij zichzelf van hun buurtgenoten en maken ze geen gebruik van het aanwezige sociale kapitaal. Dat kan, schrijft Van Haaften empathisch, gevolgen hebben voor hun gezondheid en thuisgevoel. Passages uit de interviews zijn verbatim weergegeven met alle ‘uhs’ en half afgemaakte zinnen. Leerzaam en een beetje pijnlijk tegelijk. Maar, tien van de ondervraagden denken dus anders, zonder overigens de sociale problemen te ontkennen.
Ze kunnen zich weliswaar niet aan het stigma onttrekken maar zoeken wel naar strategieën (“discours” schrijft Van Haaften parmantig) om hun wijk als een thuis te blijven zien. Begrippen als authenticiteit of normalisering duiken op, maar die worden door de geïnterviewden natuurlijk niet gebruikt. Die spreken van “echte bewoners”.
Natuurlijk laat de schaal van dit onderzoek niet toe de conclusies te veralgemeniseren. Ook had het onderzoek aan kleur gewonnen als andere bewonersgroepen (Polen, Antillianen, Turken etc.) waren bevraagd. Maar ja, dat kan je ook weer niet verlangen van een bachelorstudie.